trung học Plassans; và điều ngẫu nhiên là họ lại chưa gặp nhau ở nhà bà.
Khi đó, vẫn nắm tay nhau, họ vừa sang phòng khách nhỏ vừa bông đùa,
vào lúc người ở mang trà ra, một bộ ấm chén Trung quốc để trên một khay
bạc được đặt bên cạnh bà Desforges, giữa chiếc bàn tròn mặt đá hoa, ken
đồng nhẹ. Các bà xích lại gần nhau, nói chuyện to hơn, đua nhau lời qua
tiếng lại kéo dài; trong khi ông De Boves, đứng phía sau họ, chốc chốc lại
cúi xuống, xen một lời với nhã độ của một quan chức đẹp trai. Gian phòng
rộng bày biện thân mật và vui vẻ đến thế, càng vui nhộn lên với những lời
dông dài, và những chuỗi cười ngắt quãng.
- A ha! Cái cậu Paul này! - Mouret nhắc lại.
Anh ngồi xuống bên cạnh Vallagnosc, trên một chiếc ghế trường kỷ. Chỉ
riêng, hai người ở cuối phòng khách nhỏ, một tư thất rất đỏm đáng căng
trướng lụa cúc vàng, xa tai mọi người, và chỉ họ nhìn thấy các bà qua chiếc
cửa ra vào mở rộng, họ lại cười cợt, mắt nhìn mắt, dang tay vỗ đùi nhau. Cả
thời niên thiếu của họ thức dậy, trường trung học Plassans cũ với hai sân,
những buồng học ẩm thấp, phòng ăn ở đó nhai biết bao nhiêu là cá thu, và
phòng ngủ với những chiếc gối bay từ giường này sang giường khác một
khi viên giám thị lên tiếng ngáy. Paul, xuất thân từ một gia đình làm tòa án
kỳ cựu, quý tộc nhỏ phá sản và bất mãn, học sinh giỏi môn dịch văn, bao
giờ cũng xếp đầu, luôn luôn được thầy giáo nêu gương, báo trước một
tương lai đẹp đẽ; còn Octave thì, ở đuôi lớp, bê bết giữa lũ học sinh hư,
thoải mái và béo tốt, lao mình vào những thú vui hung dữ bên ngoài. Mặc
dầu bản chất khác nhau, họ lại chơi thân với nhau không rời khỏi nhau cho
đến kỳ thi tú tài, họ đỗ cả, một anh thì rất vẻ vang, anh kia vừa sát nút, sau
hai môn thi toái phở. Rồi, cuộc sống lôi cuốn họ, và sau mười năm bây giờ
gặp lại nhau, cả hai đều thay đổi và già đi.
- Nào, - Mouret hỏi - bây giờ cậu ra sao?
- Thì mình chẳng ra sao cả.
