Vallagnosc, trong niềm vui gặp gỡ, vẫn giữ vẻ mệt mỏi và chán chường,
và, vì bạn lấy làm lạ, gặng hỏi thêm:
- Thì cậu cũng phải làm cái gì chứ... Cậu làm gì?
- Chẳng làm gì cả. - Anh ta đáp.
Octave ngả ra cười. Chắng làm gì, thế chưa đủ. Lân la từ câu này sang
câu khác, cuối cùng anh biết được chuyện của Paul, chuyện chung của
những chàng trai nghèo, họ tưởng vì xuất thân như thế mà phải làm nghề tự
do, và họ tự vùi sâu trong cảnh hèn kém kiêu hãnh, may mà chưa chết đói,
với bằng cấp xếp dầy ngăn kéo. Anh ta đã vì truyền thống gia đình mà học
luật; Rồi anh ăn nhờ vào bà mẹ góa, bà cũng đã không biết đặt hai con gái
bà vào chỗ nào. Anh đâm xấu hổ, và, để cho ba người đàn bà sống lay lất
bằng ít tài sản còn lại của họ, anh kiếm một chỗ làm nhỏ ở Bộ Nội vụ, và
anh sống náu mình ở đó như con chuột chũi trong hang.
- Thế cậu kiếm được bao nhiêu? - Mouret lại hỏi.
- Ba nghìn phrăng.
- Thế thì thảm hại quá. Chao! Cậu ơi mình thật buồn cho cậu... Sao! Một
anh chàng học giỏi đến thế vật ngã cả bọn mình, thế mà chúng chỉ cho cậu
ba nghìn phrăng, sau khi làm cậu mụ người tới năm năm rồi! Không, thế thì
bất công quá.
Anh ngừng lời, tự ngẫm về mình.
- Mình thì đã xin kiếu chúng rồi... Cậu biết mình đang làm gì không?
- Có - Vallagnosc đáp - Nghe nói câu buôn bán. Cậu có cái cửa hiệu lớn
ở quảng trường Gaillon phải không?
- Đúng đấy... Tạp hóa, cậu ơi.
