chế của thương nghiệp tân phẩm mới. Ngành thương nghiệp này bây giờ
đặt cơ sở trên sự luân chuyển vốn liên tục và mau, chuyển vốn thành hàng
hóa trong mỗi năm càng nhiều lần càng tốt. Chẳng hạn năm nay, vốn của
anh chỉ có năm chục vạn phrăng, vừa chuyển được bốn lần, và như vậy
thành ra doanh số lên tới hai triệu. Thế là mạt hạng, vì sẽ tăng lên gấp mười
thế, vì anh tin chắc rằng rồi ra, ở một số quầy hàng có thể luân chuyển vốn
đến mười lăm hai mươi lần.
- Ngài nghe đây, thưa nam tước, tất cả cơ chế là ở đó. Rất giản dị, nhưng
phải tìm ra nó. Chúng tôi không cần luân chuyển vốn to. Cố gắng duy nhất
của chúng tôi tống đi cho thật mau hàng hóa mua về, để thay thế bằng hàng
hóa khác, như thế là làm cho vốn sinh lời bấy nhiêu lần. Bằng cách đó
chúng tôi có thể bằng lòng với số lãi nhỏ: tổng phí của chúng tôi lên tới con
số lớn là mười sáu phần trăm, thế mà chứng tôi chỉ trích vào hàng có hai
mươi phần trăm làm tiền lời, như vậy chỉ còn lãi bốn phần trăm là cùng;
nhưng rồi nó lên hàng triệu khi người ta xử lý một khối lượng hàng hóa lớn
hơn và luôn được thay thế... Ngài theo dõi đấy chứ? Không có gì rõ ràng
hơn.
Nam tước lại lắc đầu. Ông ta đã từng đón nhận những trù hoạch táo bạo
nhất, mà mọi người con nhắc đến những liều lĩnh, như trong vụ thử nghiệm
ánh sáng bằng hơi đốt, thế mà bây giờ ông vẫn lo ngại và bướng bỉnh.
- Tôi hiểu lầm - Ông đáp - Ông bán rẻ để bán được nhiều, và ông bán
nhiều để bán được rẻ... Thế nhưng, phải bán được, và tôi trở lại câu hỏi của
tôi: Ông bán cho ai? Ông làm sao hy vọng duy trì một cuộc bán to lớn đến
như vậy?
Một tiếng nói the thé đột ngột, từ bên phòng khách lớn, ngắt lời giải thích
của Mouret. Đó là bà Guibal, bà chỉ ưng viền đăng-ten Alençon trên yếm
phủ ngực thôi.
