thiên nhiên và nó có thực. Tôi sẽ không chấp nhận rằng cái vòng hoa
cho dục vọng của tôi lại có thể là một tòa nhà gạch với những buồng
rẻ tiền cho mướn một ngàn năm, và để phòng xa có treo một tấm
bảng tên của ông nha sĩ Wagenheim. Phá hủy mọi dục vọng tôi đi,
lật đổ lí tưởng tôi đi, cho tôi một mục đích nào hay hơn đi, tôi sẽ đi
theo quý vị. Có lẽ quý vị sẽ nói chẳng ai hơi đâu mà chăm sóc đến
tôi hết, thì trong trường hợp như vậy tôi cũng có thể trả lời quý vị y
như thế. Chúng ta thảo luận một cách đứng đắn, và nếu quý vị
không thèm để ý đến tôi, thì tôi cũng đâu có cần quý vị. Tôi lại rút
lui xuống căn hầm dưới đất của tôi vậy.
Nhưng chừng nào tôi còn sống, chừng nào tôi còn ham muốn, thì
thà tôi để cho hai tay tôi khô héo dần mòn đi còn hơn là đi khuân dù
chỉ một viên gạch tới tòanhà đó! Đừng để ý rằng chính tôi hồi nãy đã
từ chối tòa lâu đài pha lê đó chỉ bởi lẽ tôi không được thè lưỡi ra chế
nhạo nó. Tôi nói thế không có nghĩa là tôi khoái thè lưỡi đến thế đâu.
Có thể cái làm cho tôi bực nhất là trong tất cả những tòa kiến trúc
của quý vị không có một cái nào mà ta có thể thè lưỡi ra được. Trái
lại, để ghi ân, tôi sẽ để cho cắt lưỡi tôi đi nếu người ta có cách nào
làm cho tôi hết muốn thè nó ra. Không có cách nào làm được thì đâu
có phải lỗi tại tôi, và đâu có phải lỗi tại tôi nếu ta vẫn phải bằng lòng
với những căn buồng rẻ tiền! Tại sao tôi lại có những dục vọng như
thế? Có phải tôi được cấu tạo như vậy chỉ là để đi tới một kết luận
rằng sự cấu tạo đó chỉ là một trò đùa vô duyên? Có phải đó là mục
đích duy nhất của tôi chăng? - Tôi không tin là thế.
Nhưng quý vị có biết điều này không: tôi dám quả quyết rằng
những kẻ sống dưới hầm như chúng ta phải được có người xỏ thừng
vào mũi mà dắt đi. Con người sống dưới hầm có thể ngồi yên dưới
hầm không nói năng gì suốt bốn mươi năm ròng; nhưng hễ chui ra
khỏi lỗ là y như nó mở máy ra nói, nói và nói…
