huệ. Anh cam quyết là anh đang nghiến răng lại mà đồng thời lại
pha trò để làm cho chúng tôi cười. Anh biết rằng những câu pha trò
của anh chẳng hay tí nào mà cũng làm ra vẻ khoái chí về cái văn
chương anh lắm. Có thể là anh từng đau khổ, nhưng anh đâu có một
chút kính trọng nào với nỗi đau khổ đó. Những câu anh nói có đôi
chút sự thật nhưng chúng lại thiếu liêm sỉ. Dưới tác động của một
lòng tự kiêu vô cùng nhỏ mọn, anh mang phơi bày cái sự thật đó ra
trước công chúng để người ta bêu rếu. Anh có vài điều đáng nói
đấy, nhưng vì sợ hãi anh đem giấu đi lời nói cuối cùng, bởi anh
không dám nói ra mà chỉ hỗn láo hèn nhát. Anh khoe khoang cái ý
thức của anh, nhưng lại trù trừ e ngại, bởi mặc dù trí thông minh
anh làm việc, nhưng trái tim anh lại dơ dáy sa đọa, mà hễ trái tim
không trong sạch thì ý thức không thể nào sáng suốt, không thể nào
hoàn hảo. Và anh quấy quả người ta làm sao, nhũng nhiễu người ta
làm sao! Thật là một thằng hề! Nói láo hết ! Láo, láo, láo!”
Những câu nói trên là do chính tôi viết ra, cố nhiên. Cái đó cũng
từ dưới hầm mà ra. Suốt bốn mươi năm trời tôi lắng tai nghe những
câu đó qua một khe vách hở. Chính tôi đã viết ra, bởi tôi chẳng có
việc gì khác để làm. Bởi vậy rất dễ học nó thuộc lòng và khoác cho
nó một hình thức văn chương nào đó…
Nhưng chẳng lẽ quý vị lại dễ tin đến mức tưởng rằng tôi sẽ cho in
nó ra và cho quý vị đọc hay sao? Và còn vấn đề này nữa: tại sao tôi
lại gọi quý vị bằng “quý vị”, như thể gọi là độc giả của tôi vậy?
Không ai đem xuất bản, không ai đem cho người lạ đọc những tâm
sự tôi viết ở đây được. Dù sao tôi cũng không có gan để làm như thế,
và xét ra cũng chẳng cần. Nhưng, quý vị biết không, tôi bỗng nảy ra
một chuyện ngồ ngộ và tôi muốn thi hành nó với bất cứ giá nào.
Quý vị hãy cho phép tôi cắt nghĩa.
Trong những kỷ niệm của mỗi người, có những kỉ niệm ta chỉ kể
cho bạn bè ta nghe thôi. Có những kỉ niệm khác ta lại không thể thổ
lộ ngay cả với bạn bè ta, mà chỉ lẩm nhẩm một mình ta nghe, mà
