như là tôi không có đó. Tôi có thể tha thứ được giá hắn đấm tôi, đá
tôi, nhưng cái tôi không chịu nổi là cái lối hắn lặng thinh đẩy tôi ra
như vậy.
Thú thực, lúc ấy tôi có thể gây được một trận cãi lộn ra trò, một
trận cãi lộn đàng hoàng, “văn học” (nếu tôi có thể dùng chữ đó).
Người ta đã đối xử với tôi như một con ruồi. Tên sĩ quan thì cao lớn,
còn tôi thì nhỏ oắt và yếu ợt. Cái cớ để gây lộn đã nằm trong tay tôi:
chỉ cần tôi cự nự, có lẽ người ta đã bắt tôi phải chuồn bằng đường
cửa sổ thật rồi. Nhưng tôi nghĩ lại và xét rằng nên chuồn thẳng là
hơn, thế là tôi bước ra, lòng căng vì uất ức.
Ra đến ngoài phố, ngậm ngùi và do dự, tôi bèn về thẳng nhà. Và
hôm sau tôi lại ném mình vào cái trác táng nhỏ nhoi đó của tôi, càng
sợ sệt hơn nữa, càng sầu muộn hơn nữa, và mắt rưng rưng đầy lệ.
Vậy mà tôi vẫn tiếp tục. Tuy nhiên quý vị đừng tưởng rằng tôi lùi
bước trước tên sĩ quan kia là vì tôi sợ đâu. Trong thâm tâm không
bao giờ tôi là một kẻ hèn nhát, mặc dù tôi vốn rất nhút nhát trong
hành động; nhưng khoan, đừng vội cười! - Tôi xin giải thích. Bất cứ
trường hợp nào tôi cũng giải thích được hết, quý vị hãy tin như vậy.
A, giá tên sĩ quan kia thuộc vào hạng người sẵn sàng nhận thách
đấu cơ! Nhưng đâu có, chính bởi đó là một trong những vị (Than ôi!
Cái loại người này cũng đã biến mất từ lâu rồi) thích choảng nhau
bằng gậy chơi bi-a, hoặc thích đi thưa gửi cấp trên, kiểu ông quan
hai Pigorou của Gogol đó
. Họ không ưa đánh nhau theo lối quyết
đấu, nhất là khi có chuyện lôi thôi với chúng ta, những tên công
chức thảm hại; và nói chung họ cho rằng quyết đấu có cái gì vô
nghĩa, bốc đồng mang tính cách Pháp. Nhưng không vì thế mà họ
không dám chửi người khác thật sướng mồm, nhất là khi họ lại cao
lớn và to con!
Lí do tôi bỏ đi không phải là hèn nhát, mà chính là vì lòng tự kiêu.
Tôi sợ không phải cái thân hình cao lớn của kẻ xúc phạm tôi, không
phải những cú đấm đá hắn có thể tặng tôi, không phải sợ có thể bị
ném ra ngoài cửa sổ, không phải tôi thiếu cái can đảm thể xác, mà
