đã phục hồi cả cái thuyết vua có quyền thay trời trị dân, và trường hợp của
họ, tức là những ông vua thương mại [36].
“Lập trường của họ rất yếu, ở chỗ họ chỉ là hạng người kinh doanh. Họ
không phải những nhà triết học. Họ không phải là những nhà sinh vật học,
cũng không phải những nhà xã hội học. Giá phải thì cố nhiên mọi việc đã
tốt. Một nhà kinh doanh giá kiêm cả một nhà sinh vật học hay xã hội học thì
đại khái cũng có thể biết điều hay lẽ phải mà làm cho nhân loại. Nhưng
ngoài lĩnh vực kinh doanh ra, họ là một bọn ngu xuẩn. Họ chỉ biết có kinh
doanh thôi. Họ không hiểu gì về nhân quần xã hội, thế mà dám đứng lên
làm trọng tài quyết định vận mệnh của hàng triệu người nghèo đói và tất cả
hàng bao nhiêu triệu người khác đang bị ném dần vào cảnh nghèo đói. Một
ngày kia lịch sử sẽ cười thối ruột họ ra”.
Tôi không có gì ngạc nhiên khi nói chuyện với bà Wickson và bà
Pertonwaithe. Họ là những bà lớn, những người của xã hội [37]. Nhà họ
lộng lẫy như những cung điện. Họ có dinh cơ rải rác khắp nước, trên núi,
bên bờ hồ, ngoài bờ biển. Kẻ hầu người hạ tấp nập xung quanh họ và những
hoạt động xã hội của họ thật là ầm ĩ. Họ đỡ đầu các trường đại học và các
nhà thờ và đặc biệt các vị mục sư thì cúi rạp xuống chân họ như một bầy nô
lệ [38]. Tiền tài đã làm nên thế lực của họ, và họ đã thành hai thế lực lớn.
Họ có cả cái quyền trợ cấp cho tư tưởng đến một trình độ rất cao, như vừa
rồi Ernest đã vạch ra cho tôi.
Họ bắt chước chồng như một lũ bú dù và cũng dùng những lời lẽ huênh
hoang như thế để nói về chính sách, nhiệm vụ và trách nhiệm của những
người giàu có. Họ cũng tuân theo một thứ đạo đức như chồng họ, thứ đạo
đức giai cấp của họ; và miệng họ tuôn ra hàng tràng những điều mà tai họ
nghe không hiểu.
Cũng như chồng họ, họ phát khùng lên khi tôi thuật lại cho họ nghe
tình cảnh khắc khổ của gia đình Jackson và khi tôi ngạc nhiên vì họ không
cấp cho bác ta một món tiền nào. Họ tuyên bố không cần ai dạy họ làm
những nghĩa vụ xã hội của họ. Khi tôi yêu cầu thẳng là phải giúp đỡ
Jackson, họ cũng từ chối thẳng. Điều lạ lùng nhất là những lời từ chối của
họ giống hệt nhau, mặc dầu tôi đến gặp riêng từng người và không ai biết
tôi đã đến hoặc sẽ đến gặp người kia. Họ đều trả lời là họ rất hài lòng, nhân
