thốt lên tiếng đó là có thể kết tội được bất cứ một kế hoạch lành mạnh nào
nhằm cải thiện hoặc cải tạo kinh tế. Rất nhiều người say sưa với những
tiếng như “đồng tiền lương thiện”, “được một món bẫm”. Đặt ra những
tiếng đó được coi như làm việc thiên tài.
hoạt trí tuệ. Anh so sánh với giới cách mạng và không chịu được cái
ngu xuẩn của giai cấp chủ nhân. Và lúc đó anh mới thấy mặc dầu họ xây
những nhà thờ lộng lẫy và trả lương rất hậu cho những thầy tu đi giảng đạo,
các ông chủ bà chủ đều duy vật một cách thô bỉ. Họ mở mồm là nói đến cái
lý tưởng tầm thường và cái đạo đức tầm thường của họ, thế nhưng cái chìa
khoá trong đời sống vật chất của họ vẫn là vật chất. Họ không có một nền
đạo đức thật, chẳng hạn như nền đạo đức mà ngày xưa đức Chúa đã giảng
cho loài người, nhưng ngày nay chẳng còn ai giảng nữa. Anh bảo:
- Tôi đã gặp những kẻ miệng tuyên bố chống chiến tranh và cầu
nguyện Thần hoà bình, nhưng vẫn ấn súng vào tay bọn du côn [44] để bắn
vào những người bãi công trong nhà máy của họ. Tôi đã gặp những người
công phẫn trước cái tàn bạo của những trận đấu quyền ăn giải, nhưng họ
nhúng tay vào những vụ gian lận thực phẩm và giết chết hàng ngàn, hàng
vạn trẻ sơ sinh.
“Ông này dáng người thanh nhã, mặt mày quý phái, làm giám đốc bù
nhìn, làm công cụ cho các công ty tư bản chuyên cướp bóc một cách bí mật
đàn bà goá và trẻ mồ côi. Ông kia chuyên sưu tầm sách hay, sách đẹp và đỡ
đầu cho văn học, nhưng vẫn đấm mõm cho một tên trùm du côn mặt sắt đen
sì trong thành phố để khỏi bị nó lật tẩy. Ông chủ báo nọ chuyên đăng quảng
cáo cho các loại thuốc có môn bài [45] đã gọi tôi là một tên mị dân khốn
nạn vì tôi thách ông đăng sự thật về những thứ thuốc mà ông quảng cáo. Vị
này nói về cái hay, cái đẹp của chủ nghĩa duy tâm và tự tâm của Thượng đế,
vừa mới phản lại bè bạn trong một chuyến kinh doanh kiếm lời. Vị kia làm
cột trụ cho nhà thờ và ủng hộ rất nhiều cho các cơ quan truyền giáo ra nước
ngoài, đã bắt phụ nữ trong xưởng mình làm mười tiếng một ngày, trả cho họ
một đồng lương chết đói và do đó đã trực tiếp khuyến khích nạn mãi dâm.
Vị nọ cúng tiền để mở mang trường đại học và xây những thánh đường lộng
lẫy, đã phản bội lời thề của mình trước toà án vì những chuyện tiền nong.
Có ông trùm đường sắt đã bao nhiêu lần hứa hẹn giảm giá, lần nào cũng
