- Em hãy trông gương khu Hull House - Anh nói - Đó là một điểm sáng
trong cái rừng nhà ổ chuột tối tăn Chicago. Cho tới nay nó cũng chỉ là một
điểm sáng không hơn không kém. Nhưng khu rừng nhà ổ chuột đã lan rộng
khủng khiếp. So với thời gian khu Hull House được thành lập, tổng số
những vụ tệ nạn xã hội và tội phạm hiện nay ở Chicago đã tăng gấp bao
nhiêu lần. Khu kiểu mẫu Hull House cũng đã thất bại như tất cả các biện
pháp cải thiện khác. Em không thể cứu vãn một con thuyền thủng đáy với
một chậu nước muc ra chẳng được bao nhiêu so với lượng tràn vào.
- Em biết, em biết - Rita buồn bã khẽ nói.
- Nói về vấn đề nhà ổ chuột - Hall tiếp tục - sau cuộc nội chiến, ở New
York có sáu chục ngàn nhà ổ chuột. Từ khi đó, người ta đã liên tục thi hành
những chiến dịch dẹp quang khu ổ chuột. Rất nhiều người đã cống hiến đời
họ cho công việc đó. Hàng ngàn, hàng chục ngàn công dân có tinh thần
phục vụ nhân sinh đã không ngừng đóng góp cả công lẫn của. Từng dãy,
từng dãy nhà ổ chuột bị kéo sập xuống và thay vào đó là những công viên
và những khu vui chơi. Cuộc đấu tranh thật là kinh khủng và gay go. Và kết
quả là gì? Hiện nay, năm 1911, trong thành phố New York có đến hơn ba
trăm ngàn nhà ổ chuột.
Anh nhún vai và nhấp một ngụm trà.
- Anh làm em càng lúc càng nhận thấy rõ hơn hai vấn đề - Rita thú
nhận - Thứ nhất sự tự do không bị giới hạn bởi luật pháp do con người làm
ra chỉ có thể đạt được bằng cuộc cách mạng dẫn đến giai đoạn xã hội chủ
nghĩa (XHCN). Giai đoạn XHCN chắc chắn phải đến. Em biết như vậy, vì
em đã nhận thức rõ vấn đề thứ hai - sự thất bại của những biện pháp nhằm
cải tạo xã hội. Cô bất ngờ dừng lại, tặng cho anh một nụ cười xinh tươi rạng
rỡ và nói - nhưng chúng mình đang tranh luận về những vấn đề khô khan
giữa thời tiết nóng nực này làm gì cơ chứ! Sao anh không đi xa để đổi gió?
- Sao em không đi? - Anh hỏi ngược lai.
- Bận quá.
- Anh cũng thế - Anh ngừng lại, và gương mặt anh dường như chợt trở
nên nghiêm nghị, như thể bộc lộ một tư tưởng trọng đại - Thực ra suốt đời
anh chưa bao giờ bận rộn như lúc này, và chưa bao giờ anh thấy mình gần
đạt đến một điều gì đó lớn lao như vậy.
