46- Mãi đến năm 1912, quần chúng nhân dân đông đảo vẫn còn tin rằng họ
cai trị đất nước bằng lá phiếu của họ. Thật ra chính là bộ máy kinh
doanh chính trị nó cai trị. Mới đầu bọn trùm của bộ máy này đòi bọn
trùm tư bản phải trả những món tiền kếch sù để làm ra luật pháp.
Nhưng ít lâu sau, bọn trùm tư bản thấy tự mình làm chủ những bộ máy
kinh doanh chính trị đó và thuê bọn trùm những bộ máy đó làm công
cho mình, như thế rẻ hơn.
47- Năm 1906, Robert Hunter, trong một cuốn sách nhan đề “Cùng khổ”,
đã vạch rõ hồi đó nước Mỹ có 10 triệu người sống trong cảnh nghèo
khốn.
48- Trong cuộc điều tra dân số năm 1900 ở Hoa Kỳ (cuộc điều tra cuối
cùng và số liệu được công bố), số lao công trẻ con lên tới 1.752.187
em.
49- Nhà tự nhiên học La Mã, sinh năm 23 và mất năm 79 sau công lịch.
Chương VI
Những bức phác họa
Vào hồi này, những dấu hiệu của những biến cố sắp xảy ra bắt đầu đầy
dẫy. Ernest đã phải băn khoăn về chủ trương của ba tôi tiếp những lãnh tụ
xã hội và công đảng trong nhà và tham dự công khai những hội nghị của
Đảng Xã hội. Thấy anh lo ngại, ba tôi chỉ cười. Về phần tôi: tôi học được
rất nhiều trong khi tiếp xúc với các thủ lĩnh, các nhà tư tưởng của giai cấp
công nhân. Tôi nhìn rõ mặt trái của cuộc đời. Tôi mến phục lòng vị tha và
lòng yêu lý tưởng cao thượng của họ, đồng thời kinh ngạc trước nền văn
chương khoa học và triết học rộng lớn của chủ nghĩa xã hội mở ra trước mắt
tôi. Tôi học rất mau, nhưng không đủ mau để hiểu ngay từ lúc ấy hoàn cảnh
của chúng tôi nguy hiểm như thế nào. Có nhiều người lên tiếng cảnh cáo,
nhưng tôi không để ý. Chẳng hạn bà Pertonwaithe và bà Wickson, hai nhân
vật có một ảnh hưởng xã hội ghê gớm trong thành phố đại học của chúng
tôi, đã tung đủ dư luận rằng tôi là một thiếu nữ quá sốt sắng, ương bướng và
có một khuynh hướng tai hại là thích can thiệp vào những công việc của
người khác. Nhìn lại vai trò tôi đã đóng trong khi đi điều tra vụ Jackson, tôi
thấy thế cũng chỉ là dĩ nhiên thôi. Nhưng tôi đã đánh giá thấp hậu quả của
một dư luận như thế, do hai bà chúa tể xã hội nhiều quyền lực như thế tung
