rối thêm. Thật là nan giải cho một người đau dạ dày như y... "Rockefeller đi
vào ngành mỏ - mỏ sắt, mỏ đồng, mỏ chì, vào những công ty kĩ nghệ khác;
vào ngành xe điện, vào các trái khoán thành phố, trái khoán nhà nước, trái
khoán quốc gia; vào ngành hàng hải, ngành tàu thuỷ và ngành điện báo;
vào các bất động sản, nhà chọc trời, nhà ở, khách sạn, nhà làm công sở;
vào ngành bảo hiểm, ngành ngân hàng. Có thể nói không một ngành nào là
Rockefeller không tung vốn vào hoạt động...
"Nhà băng của Rockefeller - National City Bank - là ngân hàng lớn
nhất Hoa Kỳ, bỏ xa các ngân hàng khác. Trên thế giới nó chỉ thua có ngân
hàng Anh và ngân hàng Pháp. Số tiền kí quỹ hàng ngày ở đó trung bình là
một trăm triệu đô-la; và nó thống trị thị trường cho vay ở Phố Wall và thị
trường chứng khoán. Nhưng không phải y chỉ có thế. Nhà băng này đứng
đầu một loạt nhà băng của Rockefeller, gồm mười bốn nhà băng và công ty
độc quyền ở New York và những nhà băng rất to và rất có thế lực ở các thị
trấn tiền tệ lớn trong nước.
"Ngoài tài sản ở những thị trường nói trên, số tiền vốn của John D.
Rockefeller ở tơ-rớt Standard Oil vào khoảng từ bốn đến năm trăm triệu
đô-la. Y có một trăm triệu trong tơ-rớt thép, cũng vào khoảng gần chừng ấy
nữa trong một hệ thống đường sắt ở phía tây, chừng một nửa chừng ấy
trong một hệ thống khác, vân vân, vân vân và vân vân, óc người ta không
thể nhớ hết được. Năm ngoái, số lợi nhuận của y vào khoảng 100.000.000
đô-la (số lợi nhuận của tất cả họ hàng nhà Rothschild cộng lại cũng khó mà
to hơn thế). Và lợi nhuận của Rockefeller cứ thế tiến bằng những bước nhảy
vọt.
Chương X
Cơn lốc
Liền ngay sau bữa tiệc với các nhà doanh nghiệp là một thời kì khủng
khiếp, những biến cố liên tiếp xảy ra như sấm sét; và tôi, cái tôi bé bỏng vẫn
quen sống nếp sống bình thản trong thành phố đại học yên tĩnh, thấy mình
với tất cả những việc riêng của mình bị cuốn vào cơn lốc của những sự kiện
lớn trên thế giới. Có phải vì yêu Ernest mà tôi đã thành một người cách
mạng không, hay vì anh đã giúp tôi nhìn thấy rõ cái xã hội tôi đang sống,
tôi cũng không biết nữa, nhưng tôi đã thành một người cách mạng, và tôi
