- Và tôi rất sung sướng, hết sức sung sướng, đúng như thế. Mãi đến bây giờ
tôi mới thật là người của Chúa.
Tuy thế nhưng trên mặt Người vẫn hiện lên một nỗi đau khổ thường
xuyên, nỗi khổ đau của nhân loại mà Người lấy làm nỗi đau khổ của chính
mình. Người nhìn thẳng vào cuộc đời, và cuộc đời lột trần truồng ra thật là
khác hẳn những điều Người đã đọc trong những cuốn sách in Người xếp
trong thư viện. - Và chính ông phải chịu trách nhiệm về tất cả những cái đó,
ông bạn trẻ tuổi ạ, - Người nói thẳng với Ernest. Anh đâm luống cuống,
ngượng nghịu. - Tôi... tôi đã báo trước để cụ rõ rồi kia mà, - Ernest lắp bắp.
- Không, ông hiểu sai rồi, - đức Giám mục đáp, - tôi nói đây không
phải để trách móc, mà để cảm ơn. Tôi phải cảm ơn ông đã chỉ đường cho tôi
đi. Ông đã dẫn tôi đi từ những lí thuyết về cuộc sống đến cuộc sống thật.
Ông đã vén những tấm màn giả dối đậy lên bộ mặt thật của xã hội. Trong
lúc tôi còn tối tăm thì ông là ánh sáng, nhưng bây giờ thì tôi cũng đã nhìn
thấy ánh sáng rồi. Và tôi rất sung sướng. Duy có một điều... - Đức Giám
mục ngập ngừng một cách đau khổ và mắt Người ngơ ngác vì sợ hãi. - Duy
có một điều là người ta hành tôi. Tôi không làm gì hại ai. Tại sao họ không
muốn để cho tôi yên? Nhưng cũng chưa phải thế. Chính là cái cách họ hành
ấy kia. Giá họ lấy roi đánh nát thịt tôi ra, hoặc họ đem tôi đi thiêu sống,
hoặc họ đóng đinh tôi lên câu rút, đầu dốc ngược xuống dưới đất, giá như
thế tôi lại không sợ. Đằng này họ nhốt tôi vào nhà điên! Các bạn cứ nghĩ
xem! Tôi ở trong một nhà điên. Thật là phẫn nộ! Tôi đã thấy mấy trường
hợp ở nhà điên. Họ lên cơn rất dữ dội. Cứ nghĩ đến, máu tôi cũng đủ đông
lại rồi. Bị cầm tù từ nay cho đến khi xuống lỗ giữa những cảnh điên cuồng
hò hét ấy ư! Không! Không! Không thể được. Không thể như thế được! -
Người xua xua hai bàn tay, toàn thân Người run lên và co rúm lại trước cái
hình ảnh Người vừa gợi lại. Nhưng một lát sau, Người lại bình tĩnh như
thường.
- Các bạn tha lỗi cho tôi, - Người nói bằng một giọng chất phác. - Thần
kinh tôi bây giờ nó khốn khổ như thế đấy! Nhưng nếu vì làm công việc của
Chúa mà phải tới nơi đó, thôi thì cũng đành. Phỏng tôi là cái gì mà lại than
phiền? Nhìn Người, tôi những muốn kêu lên: "Đức cha vĩ đại! Ôi, người
