triết lý sách vở nhưng gã không thể ngờ rằng người ta lại viết nhiều về vấn
đề này như thế. Những giá sách cao, chồng chất chứa đầy những pho sách
dày cộp làm cho gã thấy mình hèn kém, nhưng đồng thời lại khích lệ gã.
Đây là công việc tạo sức mạnh cho trí tuệ gã. Gã thấy những cuốn sách về
Tam giác lượng trong khu sách Toán, gã mở lướt những trang giấy và nhìn
những công thức, những hình vẽ vô nghĩa. Gã có thể đọc được tiếng Anh,
nhưng gã thấy ở đó một thứ tiếng xa lạ. Norman và Arthur biết rõ thứ tiếng
đó. Gã đã nghe thấy họ nói. Mà họ lại là anh em của nàng. Gã thất vọng
bước ra khỏi khu này. Từ bốn phía, sách như dồn ép gã, nghiến nát gã. Gã
không bao giờ ngờ rằng kho tàng kiến thức của con người lại lớn như thế.
Gã kinh sợ. Làm sao mà trí óc gã có thể nắm được tất cả những vấn đề này.
Sau gã mới nhớ ra rằng có những người khác, rất nhiều người khác có thể
nắm vững được, gã say sưa thốt lên một lời nguyền, lẩm nhẩm thề rằng: trí
óc gã nhất định sẽ làm được những cái mà trí óc người khác đã làm.
Và như thế gã cứ lang thang đi tiếp, mắt ngắm nhìn những giá sách
chứa đầy những kiến thức, lúc thì thất vọng, lúc thì hưng phấn. Trong một
khu vực để sách linh tinh, gã chợt thấy cuốn “Toát yếu của Norrie.” Gã kính
cẩn giở những trang sách. Về một mặt nào đó, ngôn ngữ trong cuốn sách
cũng từa tựa như lời nói của gã. Cả gã và cuốn sách đều là của biển cả. Rồi
gã tìm thấy một cuốn sách của Bowditch[18] và những tác phẩm của Lecky
và Marshall. Đây rồi, gã có thể tự học nghề hàng hải. Gã sẽ thôi không
uống rượu, sẽ cố gắng học và trở thành một thuyền trưởng. Ruth lúc này
dường như gần gũi gã lắm. Là một thuyền trưởng gã có thể lấy được nàng
(nếu nàng muốn lấy gã) - Nếu nàng không muốn thì cũng được, gã sẽ sống
một cuộc đời tốt đẹp giữa những con người, vì Nàng, nhất định gã sẽ bỏ hết
rượu chè. Nhưng gã lại chợt nhớ ra rằng giữa ông chủ hãng bảo hiểm và
ông chủ tàu – Hai ông chủ mà thân phận gã thuyền trưởng phải phục vụ
quyền lợi luôn luôn va chạm nhau và cả hai đều có thể và sẽ làm cho anh ta
điêu đứng. Gã đảo mắt nhìn quanh phòng và khép mi mắt lại tưởng tượng ra
muôn ngàn cuốn sách. Không, không làm cái nghề đi biển nữa. Trong cái
kho tàng sách vở kia có một sức mạnh phi thường, và nếu gã có làm nên
được cái gì vĩ đại, nhất định gã sẽ phải làm nó trên mặt đất liền. Hơn nữa,
thuyền trưởng lại không được phép đem vợ đi biển cùng với mình.
