những không có con người bằng da bằng thịt có tấm lòng ấm áp, mà chỉ có
những răng cưa dầu mỡ trơn tru, quay thật đều, thật đẹp trong bộ máy này.
Gã là một kẻ chiến đấu kiên cường, nhiệt thành bất khuất, gã sẽ vui
lòng tiếp tục nuôi dưỡng cái bộ máy đó nhiều năm nữa. Nhưng gã đã đổ
máu đến kiệt sức, bây giờ không phải hàng năm, mà là hàng tuần sẽ quyết
định cuộc chiến đấu. Mỗi tuần tờ hóa đơn thu tiền trọ lại đưa gã tới gần chỗ
chết hơn, trong khi số tiền mua tem cho bốn mươi tập bản thảo kia cũng
làm gã đổ máu nhiều không kém. Gã không mua sách nữa. Gã tiết kiệm đến
mức ti tiện, cố tìm cách trì hoãn cái kết thúc không thể tránh khỏi được ấy;
tuy nhiên, gã vẫn không biết tiết kiệm ra sao, gã đã cho Marian năm đô la
để may áo, và như thế, ngày chết của gã lại rất gần thêm một tuần nữa.
Gã vật lộn trong đêm tối, không nhận được một lời khuyên bảo, không
một lời khuyến khích và ở trong một tình trạng gần như tuyệt vọng. Đến
ngay chị Gertrude cũng đã bắt đầu không tin gã nữa. Lúc đầu, chị còn tha
thứ cho gã với tình thương yêu của một người chị những cái mà chị cho là
xuẩn ngốc, nhưng bây giờ vì nỗi băn khoăn của một người chị, chị đâm ra
lo lắng. Đối với chị, sự xuẩn ngốc đã trở thành sự điên rồ, Martin hiểu điều
đó và thấy đau đớn thấm thía hơn sự khinh bỉ ra mặt và đểu cáng của
Bernard Higginbotham. Martin tin ở mình, nhưng gã đơn độc trong niềm tin
ấy. Ngay cả Ruth cũng không có lòng tin. Nàng muốn gã chuyên tâm vào
việc học, và tuy nàng không phản đối ra mặt công việc viết lách của gã
nhưng nàng cũng không bao giờ tán thành cả.
Gã chưa bao giờ đưa cho nàng xem tác phẩm của mình. Một sự thận
trọng ngại ngùng đã ngăn cản gã. Hơn nữa, nàng đang phải học rất căng ở
trường đại học, gã cảm thấy không đành lòng phải lấy mất thời gian của
nàng, nhưng khi nàng thi đỗ xong, chính nàng đã hỏi gã cho xem một số
những bài gã đã viết. Martin thấy vừa sung sướng vừa ngượng ngùng. Đã
có một nhà bình luận rồi đây. Nàng, một cử nhân văn chương. Nàng đã
nghiên cứu văn học dưới sự chỉ dẫn của các giáo sư có tài. Có thể những
ông chủ bút cũng là những nhà bình luận có khả năng? Nhưng nàng sẽ khác
những ông đó. Nàng sẽ không đưa cho gã một mảnh thư từ chối in sẵn theo
mẫu cố định, nàng cũng sẽ không nói rằng tác phẩm của gã không được ưa
thích, nhất thiết không phải vì nó không có một giá trị gì. Nàng sẽ nói như
