Tối hôm đó, nàng gọi dây nói để cảm ơn gã:
“Tôi ngủ cho đến bữa ăn tối. Anh đã chữa cho tôi khỏi hẳn anh Eden ạ,
tôi không biết lấy gì cám ơn anh.”
Lòng gã ấm lên, gã sung sướng, lúng túng không biết trả lời nàng thế
nào, và suốt lúc nói chuyện bằng dây nói, hình ảnh của Browning và nàng
Elizabeth Baret bệnh tật như giỡn múa trong óc gã. Những cái gì mà người
ta đã làm sẽ có thể làm lại được nữa, và gã, Martin Eden, gã có thể làm và
sẽ làm được điều đó cho Ruth Morse. Gã quay về buồng, quay về với
cuốn Xã hội học của Spencer vẫn để mở trên giường. Nhưng gã không thể
đọc được. Tình yêu giày vò gã, gạt đi ý chí của gã, đến nỗi, mặc dù gã đã
quyết tâm không viết, gã vẫn thấy mình đến ngồi trước cái bàn nhỏ lấm tấm
vết mực. Bài “sonnet” gã làm đêm hôm ấy là bài thơ tình yêu đầu tiên trong
số năm mươi bài mà gã hoàn thành trong hai tháng. Trong khi viết,
tập Những bài thơ tình của người Bồ Đào Nha vẫn vương vấn trong trí óc
gã, gã đã viết trong những hoàn cảnh đặc biệt thuận lợi để sáng tác nên
những tác phẩm lớn, trong lúc sức sống lên tới độ cao nhất, trong sự giày vò
của tình yêu điên cuồng dịu ngọt.
Những giờ không ở bên Ruth, gã miệt mài với tập Thơ tình, đọc sách ở
nhà, đọc sách ở thư viện; ở đó, gã tiếp xúc một cách chặt chẽ với những tạp
chí đương thời, nắm được tính chất, nội dung và chủ trương của chúng.
Những giờ phút bên Ruth, lúc nào gã cũng thấy điên lên vì hi vọng cũng
như vì tình trạng lửng lơ. Một tuần lễ sau khi gã chữa cho Ruth khỏi nhức
đầu, Norman đã đề nghị đi chơi trăng bằng thuyền buồm bên hồ Merritt, đề
nghị này được Arthur và Olney tán thành. Martin là người duy nhất trong
bọn biết lái thuyền và họ cố ép gã phải đi cùng để lái giúp. Ruth ngồi bên gã
ở đằng mũi, còn ba anh chàng trẻ tuổi nằm ườn ở giữa thuyền, sôi nổi tranh
luận về những chuyện “nhà trường.”
Trăng chưa lên, Ruth ngước nhìn vòm trời đầy sao, không nói với
Martin lời nào. Nàng bỗng cảm thấy hiu quạnh. Nàng liếc nhìn gã. Một đợt
gió ào tới làm nghiêng thuyền, nước mấp mé tràn vào khoang. Martin một
tay giữ bánh lái, một tay nắm lấy dây buồm, nhẹ nhàng lái thuyền theo gió,
mắt nhìn về phía trước, ngó tìm bờ bắc gần đó. Gã không để ý tới nàng
đang nhìn mình; và nàng chăm chú nhìn gã, suy nghĩ miên man không biết
