chân lý, tuy nó không tán thành trường phái “thần thánh” nhưng lại không
có cái quan niệm thô bạo man rợ của trường phái “cục đất.” Chính truyện
“Mạo hiểm” của gã, một truyện đã không thu hút được sự chú ý của Ruth -
khiến gã tin rằng gã đã đạt lý tưởng của mình về tính chân thực trong tiểu
thuyết; và chính trong tiểu luận “Thần thánh và Cục đất” gã đã trình bày
quan điểm của mình về toàn bộ vấn đề.
Nhưng “Mạo hiểm” và tất cả những truyện mà gã đã đánh giá là hay
nhất thì vẫn còn đi ăn mày, ăn xin khắp tất cả các tòa soạn. Theo gã, những
sáng tác đầu tiên của gã thật không có một chút giá trị gì ngoài các việc
chúng đã mang lại cho gã một số tiền; và những truyện rùng rợn, cả hai
truyện mà gã đã bán được, gã còn không cho là những tác phẩm có giá trị
cao mà cũng không phải là những tác phẩm hay nhất. Đối với gã, những
truyện đó vẫn có tính chất kỳ quặc, giàu tưởng tượng một cách chân thật, dù
nó có mang tất cả cái vẻ quyến rũ của hiện thực, sức mạnh của nó nằm ở đó.
Đưa cái kỳ quái, cái không thể có được vào cái hiện thực, gã chỉ coi là một
mánh khóe - một mánh khóe tài tình, có thế thôi. Văn chương lớn không ở
trong những loại như vậy. Hình thức nghệ thuật của nó có cao, nhưng gã
không thừa nhận giá trị nghệ thuật khi nó tách rời tình người. Mánh khóe là
ở chỗ đem ném lên bộ mặt của nghệ thuật một cái mặt nạ con người, và
điều đó gã đã làm trong một số năm sáu truyện ngắn rùng rợn trước khi gã
vượt lên tới những đỉnh cao trong “Mạo hiểm,” “Niềm vui,” “Cái xoong,”
“Men rượu cuộc đời.”
Trong khi chờ đợi tấm ngân phiếu của tờ “Con chuột bạch” gã đem
dùng ba đô la, số tiền nhận được về mấy bài thơ tám câu, tạm giải quyết
cảnh gieo neo trước mắt. Gã lĩnh tấm ngân phiếu đầu tiên dưới con mắt ngờ
vực của lão chủ hiệu thực phẩm người Bồ Đào Nha; gã trả cho lão ấy một
đô la, còn lại trả cho người hàng bánh và người bán hoa quả mỗi người một
đô la. Martin chưa có đủ tiền để ăn thịt và vẫn phải ăn uống dè sẻn thì nhận
được ngân phiếu của tờ “Con chuột bạch.” Gã phân vân về cách lĩnh tiền.
Từ bó đến giờ gã chưa hề bước chân vào một nhà ngân hàng, lại cũng chưa
hề vào đây để giao thiệp tiền nong, gã có một ý muốn trẻ con và ngây thơ là
bước vào một trong những ngân hàng to nhất ở Oakland, vứt tấm ngân
phiếu ra để lĩnh bốn mươi đô la. Mặt khác, gã lại thấy nên thực tế hơn, cứ
