trắng, cao quý theo cái kiểu mà hồi còn trẻ ngồi xem trên “lô thượng tầng
của rạp hát” gã thường tán thưởng, loại tình cảm “Vì-chúa-vì-Tổ-quốc-và-
Sa-hoàng” hay “Tôi-có-thể-nghèo-nhưng-lương-thiện.”
Sau khi đã thấy được những điều cần phải phòng ngừa đó, gã đọc lại
truyện “Bà quận chúa,” sửa lại giọng văn, thêm thắt pha trộn cho đúng với
công thức. Công thức gồm ba phần: 1. Hai người yêu nhau, bị chia lìa – 2.
Nhờ một hành động hay biến cố gì đó, lại đoàn tụ - 3. Hồi chuông lễ cưới.
Phần thứ ba thì khối lượng không được thay đổi. Còn phần thứ nhất và phần
thứ hai thì tha hồ kéo dài chừng nào cũng được. Thế đấy, đôi người yêu có
thể bị chia lìa vì hiểu nhầm nhau, vì số phận rủi ro, vì có kẻ tình địch ghen
tuông, vì bố mẹ nổi giận, vì người giám hộ xảo trá, vì họ hành mưu đồ xấu,
vân vân và vân vân… Họ có thể được đoàn tụ nhờ một hành động nào của
chàng hay một hành động tương tự của nàng, hoặc ý chàng hay ý nàng đã
thay đổi, hoặc người giám hộ xảo trá bị bắt buộc phải thú nhận, hoặc kẻ tình
địch ghen tuông, họ hàng mưu đồ xấu xa phải tự nguyện nhận hết tội lỗi,
hoặc đã khám phá ra một âm mưu bí mật nào đó, hoặc chàng đã kiên trì tấn
công trái tim nàng, hoặc chàng có những hành động quên mình vô cùng cao
cả vân vân… Không kể hết được. Lúc đoàn tụ mà để cho nàng ngỏ ý trước
thì lại càng hấp dẫn lắm. Dần dần Martin khám phá thấy những mánh lới
làm cho truyện nhất định phải gay cấn, hấp dẫn. Nhưng hồi chuông lễ cưới
ở đoạn kết là điều duy nhất gã không được tùy tiện, dù trời có nghiêng, đất
có lệch, trăng sao có sa xuống đi nữa thì chuông đám cưới ở nhà thờ cũng
chỉ rung đúng như thế thôi. Còn về khối lượng thì công thức quy định là
ngắn nhất thì cũng phải là một ngàn hai trăm từ, mà dài nhất thì cũng chỉ
đến ngàn rưởi là cùng.
Trước khi đi sâu vào nghệ thuật viết truyện ngắn, Martin còn tìm ra
được một số hình thức thông thường khác, và cứ mỗi lần viết gã lại đem ra
tham khảo. Những hình thức này giống như những bảng tổng hợp tài tình
mà các nhà toán học thường dùng, nhờ chúng mà có thể đi từ đầu đến cuối,
từ phải sang trái; vào truyện bao nhiêu dòng, bao nhiêu cột, chẳng cần phải
lý luận, chẳng cần phải suy nghĩ cũng có thể rút ra hàng trăm hàng ngàn kết
luận khác nhau, kết luận nào cũng rõ ràng; cũng đúng không còn cãi vào
đâu được. Như vậy, với những hình thức đó, trong nửa tiếng đồng hồ,
