Martin luôn luôn phát điên lên và tự hỏi: “Tại sao lúc đó các ông không mời
tôi ăn? Những tác phẩm ấy đã viết xong từ lâu rồi. “Tiếng chuông,” “Nàng
tiên và viên ngọc” đến bây giờ vẫn không thay đổi một chữ. Lúc đó chúng
có đầy tính nghệ thuật, đầy giá trị như bây giờ. Các anh mời tôi không phải
vì chúng, cũng không phải vì bất cứ một cái gì khác tôi đã viết ra đâu. Các
anh mời tôi ăn bởi vì bây giờ đó là cái mốt, bởi vì tất cả đám hạ lưu hèn mạt
đang phát điện lên với ý tưởng mời được Martin Eden ăn.”
Thường thường, trong những lúc đó, gã lại bỗng thấy dáng đi thõng
vai, lẫn với những người khác của một gã côn đồ trẻ tuổi mặc chiếc áo
ngắn, đầu đội chiếc mũ Stetson vành cứng. Câu chuyện đã xảy ra với gã
trong Gallina hiệp hội ở khu Oakland, một buổi chiều. Khi Martin ở ghế
đứng dậy và bước lên diễn đàn, gã lại trông thấy gã côn đồ trẻ tuổi mặc
chiếc áo ngắn, đội mũ vành cứng đó nghênh ngang bước qua cửa chính phía
sau gian phòng lớn. Martin cố hết sức chú ý căng mắt nhìn, đến nỗi năm
trăm các bà các cô ăn mặc lịch sự, đúng mốt phải quay đầu lại nhìn xem gã
đang nhìn gì. Nhưng họ chỉ trông thấy lối đi chính giữa trống rỗng không có
một ai.
Martin thấy gã thô lỗ ấy lảo đảo bước xuống lối đi đó, và tự hỏi không
biết gã ta có bỏ cái mũ vành cứng mà không bao giờ thấy gã nọ rời ra
không. Gã nọ bước thẳng xuống lối đi và lên diễn đàn. Martin đã suýt khóc
cho cái bóng hình trai trẻ ấy của bản thân, khi gã nghĩ tới bao nhiêu điều mà
gã phải chịu đựng. Gã nọ lảo đảo bước qua diễn đàn, tới thẳng chỗ Martin
và biến mất. Năm trăm các bà các cô vỗ nhè nhẹ với những bàn tay đeo
găng, để khuyến khích cái con người vĩ đại e thẹn đang là khách của họ
hôm nay. Martin rũ hình ảnh ấy ra khỏi trí óc, gã mỉm cười và bắt đầu nói.
Ông tổng giám thị các trường học, một ông già tốt bụng gặp Martin ở
phố, đã đứng lại hỏi thăm gã và nhắc đến những chuyện xưa trong phòng
làm việc của ông khi Martin bị đuổi ra khỏi trường vì tội đánh nhau.
“Tôi đã đọc “Tiếng chuông” của anh trên một tờ tạp chí từ lâu,” ông ta
nói. “Hay giống Poe
[138]
vậy. Thật là tuyệt, lúc đó tôi đã nói ngay thật là
tuyệt!”
“Vâng, vậy mà mấy tháng trước đây, hai lần ông gặp tôi ngoài phố, ông
có nhận ra tôi đâu.” Martin gần như nói to lên. “Mỗi lần là một lần tôi bị đói
