lại còn tai hại khi nó trở thành chuyên chế và độc quyền, làm cho dân
chúng trở nên khát máu và cố chấp; vì vậy nó kích thích và dẫn đến sự giết
chóc, xem sự chém giết bất cứ ai không tin nơi thần thánh của mình là một
hành vi thiêng liêng. Kết quả là đặt một dân tộc như vậy trong tình trạng
chiến tranh tự nhiên với tất cả các dân tộc khác, một việc rất nguy hại cho
sự an ninh của chính mình.
Vậy nên, chỉ còn lại tôn giáo của con người hay là Cơ Đốc giáo – không
phải là Cơ Đốc giáo của ngày nay mà là Cơ Đốc giáo của sách Phúc Âm.
Bằng tôn giáo thánh thiện, cao thượng và chân thật ấy, mọi người đều là
con của một Chúa Trời duy nhất, xem nhau như anh em, và xã hội đã kết
hợp họ cho đến khi chết cũng không tan rã.
Nhưng tôn giáo đó không có mối liên hệ cụ thể với cơ cấu chính trị, nên
không làm cho luật pháp mạnh thêm ngoài sức mạnh sẵn có của chính nó;
vì thế mà một trong những sợi dây quan trọng ràng buộc xã hội không còn
hiệu lực nữa. Thêm vào đó, thay vì kết chặt tình thương của các công dân
với tổ quốc, hậu quả là tôn giáo đó làm cho các công dân xa lánh tổ quốc
cũng như xa lánh mọi điều trần tục khác. Tôi không thấy điều gì trái với
tinh thần xã hội hơn điều này.
Người ta nói rằng một dân tộc gồm toàn người theo Cơ Đốc giáo chân
chính sẽ kết thành một xã hội hoàn hảo mà người ta có thể tưởng tượng
được. Tôi chỉ thấy có một khó khăn lớn trong giả thuyết ấy: Đó là một xã
hội của những Cơ Đốc nhân chân chính chứ không phải là xã hội của loài
người.
Tôi nói thêm rằng một xã hội như thế với tất cả sự hoàn hảo của nó sẽ
không phải là một xã hội mạnh nhất hay bền vững nhất: Sự kiện hiển nhiên
là vì quá hoàn hảo nên nó hủy hoại mọi sợi dây liên kết; nhược điểm làm
tan vỡ xã hội đó chính là sự hoàn hảo của nó.
