công việc lớn lao và khó khăn như hệ thống lập pháp? Dân chúng luôn
muốn cái tốt cho chính mình, nhưng ít khi họ thấy được những cái tốt đó là
gì. Ý chí tập thể luôn luôn đúng, nhưng sự phán đoán để đưa đến các hành
động thường không phải lúc nào cũng sáng suốt. Nó phải thấy các sự vật
dưới thực chất hiện tại của chúng, và đôi khi cũng phải nhận diện được là
tình trạng hiện tại của chúng chưa đạt đến điều cần có; nó phải được hướng
dẫn đến con đường tuyệt hảo mà nó đang đi tìm và bảo đảm rằng nó sẽ
không bị những ảnh hưởng của các ước muốn cá nhân quyến rũ; nó phải
được hướng dẫn để nhận thấy không gian và thời gian như một chuỗi dài
nối tiếp; và nó phải biết cân nhắc những quyến rũ trước mắt và lợi ích hiện
tại với những nguy hiểm và những tai họa rình rập trong tương lai. Các cá
nhân nhìn thấy cái tốt mà rồi lại từ bỏ; quần chúng muốn cái tốt nhưng lại
không thấy. Cả hai bên đều cần sự hướng dẫn. Cá nhân phải buộc ước
muốn tuân theo lẽ phải; và quần chúng phải được dạy bảo để biết mình
muốn gì. Nếu việc đó được thực hiện, sự sáng suốt của quần chúng sẽ dẫn
đến sự kết hợp giữa sự thông cảm và ý chí của cơ cấu xã hội: Từ đó, các
phe phái sẽ làm việc chặt chẽ với nhau và tổng thể sẽ được nâng lên mức
mạnh nhất. Sự kiện này cho thấy cần phải có nhà làm luật.
Chương 7: Nhà làm luật
Hầu tìm được những luật lệ của xã hội thích ứng nhất cho các quốc gia, cần
phải có một người có sự thông minh siêu tuyệt để có thể thấu hiểu những
nhiệt tình của con người mà vẫn không bị ảnh hưởng của thất tình, lục dục;
một con người mà hạnh phúc độc lập với con người nhưng lại quan tâm đến
hạnh phúc của con người; một con người sẵn sàng làm việc ở đời này cho
kết quả đời sau. Chỉ có thần thánh mới là “người” như vậy.
Trong khi Caligula lý luận dựa trên sự kiện thì Plato trong tác phẩm
Politicus dựa trên luật để định nghĩa quyền căn bản của một con người bình
thường hay các vị vua chúa. Nhưng nếu những vị cai trị danh tiếng đã
hiếm, thì các nhà làm luật danh tiếng còn hiếm hơn bao nhiêu lần? Nhà cai
