Thật vậy, chính quyền không bao giờ thay đổi hình thức trừ khi sinh lực
của mình yếu đi và trở nên quá suy nhược để giữ lại hình thức cũ. Nếu
chính quyền cùng một lúc nới rộng phạm vi và để cho luật lệ của mình trở
nên lỏng lẻo, thì sức mạnh của nó sẽ thành con số không, và sự tồn vong
của nó còn mỏng manh hơn. Vậy thì cần thiết phải nâng cao sinh lực và
xiết chặt những luật lệ đã bị lỏng lẻo; nếu không quốc gia sẽ đổ nát.
Quốc gia có thể tan rã theo một trong hai trường hợp:
Thứ nhất, khi người cầm quyền không cai trị quốc gia theo luật pháp và
cướp quyền của Hội đồng Tối cao. Lúc đó một sự thay đổi đáng kể xảy ra:
Quốc gia chứ không phải chính quyền thu hẹp lại; tôi muốn nói là đại quốc
gia bị tan rã, và một quốc gia khác được thành lập trong nó, chỉ gồm có các
thành viên của chính quyền. Đối với dân chúng, họ chỉ là những người chủ
bạo ngược. Thành ra khi chính quyền cướp lấy Quyền Tối thượng [của Hội
đồng Tối cao], khế ước xã hội bị tan vỡ và mọi công dân đương nhiên lấy
lại sự tự do tự nhiên của mình; và lúc đó họ bị bắt buộc chứ không có nghĩa
vụ phải tuân lệnh.
Trường hợp này cũng xảy ra khi các thành viên riêng rẽ của chính quyền
cướp chính quyền mà đáng lẽ họ phải cùng nhau phục vụ; đây là một sự vi
phạm luật pháp lớn lao, và kết quả là càng xáo trộn hơn nữa. Có thể nói lúc
đó có bao nhiêu quan chức là có bấy nhiêu nhà cầm quyền, và quốc gia bị
phân tán như chính quyền [đã bị manh mún], hoặc bị hủy hoại, hoặc thay
đổi hình thức.
Khi quốc gia bị tan rã, sự lạm quyền của chính phủ, dưới bất kỳ hình thức
nào, cũng được gọi chung là tình trạng vô chính phủ. Để phân biệt, dân chủ
biến chất thành chính quyền quần chúng (ochlocracy), và nền quý tộc biến
thành nền chính trị tập đoàn (oligarchy); và tôi có thể thêm rằng nền quân
chủ biến thể thành nền chuyên chế (tyranny); nhưng danh từ cuối này mơ
hồ và cần phải được giải thích.
