Kiến chấp họ chẳng thật,
Cũng chẳng phải đoạn diệt.
Lại nữa, Đại Huệ! Nay ta sẽ thuyết tƣớng Trí Thức, nếu ngƣơi và các Bồ Tát
khéo phân biệt đƣợc tƣớng Trí Thức, tức là thông đạt tƣớng Trí Thức, sẽ
chóng đắc Vô Thƣợng Chánh Đẳng Chánh Giác. Đại Huệ! Có ba thứ trí là :
Thế gian trí, xuất thế gian trí và xuất thế gian thƣợng thƣợng trí. Thế nào là
THẾ GIAN TRÍ? Là nói tất cả phàm phu ngoại đạo chấp trƣớc hữu và vô.
Thế nào là XUẤT THẾ GIAN TRÍ? Là nói tất cả Thanh Văn, Duyên Giác
do chấp trƣớc hy vọng chứng quả Niết Bàn, đọa tự tƣớng sở chứng cho là
cộng tƣớng. Thế nào là XUẤT THẾ GIAN THỰƠNG TRÍ? Ta nói chƣ Phật
Bồ Tát quán pháp Vô Sanh, thấy bất sanh bất diệt, lìa pháp hữu và vô, duyên
Vô Sƣ Trí, tự chứng đắc nhơn pháp Vô Ngã của địa vị Nhƣ Lai.
Đại Huệ! Sanh diệt là Thức, bất sanh bất diệt là Trí. Lại nữa đọa tƣớng vô
tƣớng và đọa mỗi mỗi nhân tƣớng hữu và vô là Thức, siêu việt tƣớng hữu vô
là Trí. Lại nữa, nuôi dƣỡng tƣớng là Thức, chẳng nuôi dƣỡng tƣớng là Trí.
Lại nữa, có ba thứ trí : Là biết sanh diệt, biết tự cộng tƣớng, biết bất sanh bất
diệt. Lại nữa, tƣớng vô ngại là Trí, mỗi mỗi cảnh giới tƣớng ngại là Thức.
Lại nữa, chấp ba sự hòa hợp (1) sanh tƣớng phƣơng tiện là Thức, tƣớng tự
tánh chẳng nhờ sự phƣơng tiện là Trí. Lại nữa, đắc tƣớng là Thức, chẳng đắc
tƣớng là Trí. Vì cảnh giới Tự Giác Thánh Trí chẳng xuất chẳng nhập, nhƣ
bóng trăng trong nƣớc, chẳng thể đắc vậy.
(1) BA SỰ HÕA HƠP : 1.- Căn bản duyên của thức thứ tám. 2.- Tác ý, tức
tự thể của thức thứ sáu. 3.- Chủng tử, tức do thức thứ sáu huân tập mà
thành.
Khi ấy, Thế Tôn muốn lập lại nghĩa này mà thuyết kệ rằng :
Tích tụ nghiệp là Thức,
Chẳng tích tụ là Trí.
Quán sát tất cả pháp,
Thông đạt nghĩa Vô Sanh.
Khi đắc sức tự tại,
