giòn tan làm rạng rỡ hết những bộ mặt tiu nghỉu, ỉu xìu cả nhà. "Khoẻ re!" -
"Dạ, bà lớn có ra, nhưng sợ chúa quá, không dám lộ diện, cứ phải ru rú
trong nhà!". Bà quận rầy: "Nói hay chưa! Mình là dâu con của chúa, đường
đường, chính chính mà tới, mà lui. Chúa trị tội là trị những người có chức,
có quyền mà sai trái. Sao lại trị thứ 'nữ nhi ngoại tộc". Bà quận sai con phải
về ngay: "Mời chị Cả sang nhà, ở lại đó để cho ông quận tâu trình với chúa
chớ không được tránh nấp trong nhà bách tính mà mang tiếng". Con nghe
nói chụp lấy cậu út về luôn một hơi. Vậy mà chị Nhạn còn đòi để cậu út lại
làm tin đó, bà lớn à!
Ngay tối hôm đó, chờ lúc đường vắng, chúng tôi đến nhà quận công.
Chị Tống mặc đồ đại tang, không trang điểm, đi theo Tuý Nguyệt bồng trên
tay cậu út. Gặp quận công, chị quỳ lạy, khóc nấc lên làm mọi người bối rối.
Bà quận liền chạy lại, đỡ chị, vực ngồi trên một chiếc ghế cạnh bà. Cô Nhạn
- Tôi đoán thế - ra bồng cậu út và cùng Tuý Nguyệt đứng sau một tấm màn
hoa.
Ông quận rầy la vì việc chị tặng biếu hơi nhiều, nhưng tất nhiên cũng
chỉ nói cho có lệ chứ những món hàng của Tây Dương, Trung Quốc, Nhật
Bản ngay từ đầu đã làm loá mắt mọi người.
Ông bà cùng ứa nước mắt chia buồn với chị về cảnh góa bụa trong lúc
còn son. Giây lát, sau khi uống trà, ông mới hỏi chị vài điều về quan cai cơ
mà tất nhiên chị bảo hoàn toàn không hay biết gì cả. Cảnh một bà mẹ trẻ,
tang chế càng làm nổi bật thêm sắc đẹp lạnh người, trong tay ôm mấy đứa
con thơ khờ dại, ai nhìn thấy cũng phải mủi lòng, ông bàn với chị nhiều
điều và cũng cho biết nhiều điều, đại để giống những lời quan trấn thủ ở
Quảng Nam cho biết. Sự thật, tình trạng chúa Sãi bây giờ đang khó khăn
lắm. Đất đai xứ Đàng Trong chật hẹp, người ít, nhân tài thưa thớt mà bốn
mặt đều thụ địch. Nặng nhất vẫn là lực lượng chúa Trịnh người đông, quân
nhiều, lương thực tích trữ rộng khắp, tướng tá đều quen đánh giặc, sau lưng
lại có ngôi vua Lê làm thần hộ mạng, đáng lo sợ. Đã thế, lòng người ở Xứ
Đàng Trong rất phân tán. Người theo Nguyễn cũng nhiều mà người ra mặt
