- Nhưng cần phải biết xem cô ta có còn yêu người đã từ bỏ côấy hay
không.
Chàng sinh viên đi bộ về từ nhà hát Ý tới đường Neuve - Sainte -
Geneviève và hình thành một dự định êm ái nhất.
Chàng đã nhận thấy rất rõ sự quan sát chăm chú của nữ bátước Restaud
dành cho mình khi chàng ở ô của nữ tử tước cũng như khi ở cạnh nữnam
tước Nucingen và cánh cửa nhà nữ bá tước sẽ không còn đóng lại với
chàngnữa. Vậy là chàng đã có bốn mối quan hệ lớn và chàng sẽ làm vui
lòng phu nhânthống chế cũng như để quan hệ tốt đẹp với giới thượng lưu.
Không quá quan trọngvề phương tiện, nhưng chàng hiểu trong guồng máy
đã chạy của những mối lợi lộctrong giới quí tộc này thì mình phải hãm cho
được một bánh xe rồi theo đó màđặt vị trí cao của guồng máy đó. Nếu bà
Nucingen quan tâm đến mình, mình sẽ dạybà ta cách lái chồng. Người
chồng này kinh doanh vàng, ông ta có thể giúp mìnhgặt hái được nhanh
chóng một sản nghiệp. Chàng không tự nói điều đó ra một cáchsống sượng.
Chàng chưa đủ khôn ngoan để ước lượng được tình tình. Đánh giá vàtính
toán: những ý kiến ấy xuất hiện phía chân trời dưới dạng những đám mây
nhẹvà dù rằng chúng đã không loại trừ ý kiến của Vautrin, nếu đem chúng
dung hòalại bằng lương tâm thì cũng chẳng hình thành được thành quả
trong sạch. Bằngmột loạt những giao dịch loại này, con người sẽ đến với
nền đạo đức dễ dãi màthời đại ngày nay đang giảng dạy, thời mà thật hiếm
khi những người đàn ôngchính trực, những tấm lòng cao đẹp lại cùng gặp
gỡ nhau trong một khoảng thờigian nào đó, những người không bao giờ
phục tùng cho điều xấu, coi sự sai lệchnhỏ nhất của đường đời như là một
tội ác, đó là hình ảnh tuyệt vời của tínhtrung thực mang lại cho chúng ta với
hai kiệt tác: Alceste của Molière, rồi mớiđây nữa là Jenny Deans và cha
chàng trong tác phẩm của Walter Scott. Tác phẩmcó thể được đối chiếu với
bức tranh của những rắc rối mà trong đó, một người đànông của xã hội, một
kẻ đầy tham vọng làm cháy ý thức của mình bằng cách thửgiao du với cái
