độ thuận theo tự nhiên, bất can thiệp của Lão không trái tinh thần khoa học
chút nào cả, vì một tinh thần thực khoa học bao giờ cũng tôn trọng luật thiên
nhiên.
Hơn nữa hai nhà khoa học: Lynton K. Caldwell trong cuốn In Defense of
Earth (1972) và Victor C. Ferkiss trong cuốn Technological Man (1969),
đều khuyên người phương Tây trở về sống với thiên nhiên.
Caldwell bảo phải tuân theo luật thiên nhiên, hễ làm trái với thiên nhiên thì
tất gặp tai hoạ, và chúng ta nên ôn lại thuyết của Lão tử, của thánh François
(tr.285 bản tiếng Pháp: La Terre en danger của nhà Editions Internationales).
Lời đó đúng. Vì khoa học, kĩ thuật tiến bộ quá, làm mất sự quân bình, mất sự
điều hoà trong vũ trụ (harmonie universelle) đã lần lần thành lập trong mấy tỉ
năm, từ khi có trái đất, do đó mà nhân loại ngày nay phải đối phó với các tai
hoạ bộc phát nhân số (hậu quả là một phần ba nhân loại đang thiếu ăn và sẽ
có hằng trăm triệu người chết đói); hoạ ô nhiễm môi sinh (environnement
pollution); đất đai, sông ngòi, không khí… bị nhiễm uế vì hơi độc của các
nhà máy, các xe hơi, vì các chất sát trùng, các phân hoá học. Chỉ nội hai cái
hoạ đó thôi cũng đã gây ra cả ngàn cuộc thảo luận của các nhà khoa học
khắp thế giới mà vẫn chưa có cách nào giải quyết nổi, chúng thành cái nguy
cơ trước mắt của nhân loại. (Xin độc giả coi thêm Những vấn đề của thời đại
NHL – Mặt đất – 1974).
Mất sự điều hoà trong vũ trụ, mà mất cả sự điều hoà trong bản thân ta, trong
tâm hồn ta: ham tiến bộ, ham vật chất quá thì tâm hồn không được yên tĩnh,
đạo đức suy, tình nghĩa giảm, đời sống cũng không hạnh phúc. Nhiều thanh
niên Âu Mĩ đã chán cái văn minh tiêu thụ, hùng hục làm từ sáng tới tối để
sản xuất cho nhiều, rồi tiêu thụ cho nhiều lại để sản xuất cho nhiều; họ phản
kháng lại xã hội của họ như bọn hippy, bọn provo; họ đọc Lão tử, Thoreau,
rủ nhau sống nhởn nhơ trong những vườn hoa, cánh đồng, gần gũi với thiên
nhiên.
