về dương, vì dương chủ sinh, âm chủ sát? Hay chỉ nên hiểu là vạn vật đều có
phần âm và phần dương?
Đoạn thứ hai: có khi bớt đi mà lại là thêm lên, tức như trường hợp các vương
công khiêm tốn tự xưng là “côi cút”, “ít đức”, “không tốt” mà lại được tôn
trọng thêm.
Đoạn cuối, câu “lương cường giả bất đắc kì tử”, các nhà chú giải bảo là lời
khuyên khắc lên lưng người bằng đồng (kim nhân) đời Chu.
Chúng ta nên để ý: cả cuốn Đạo Đức Kinh chỉ có chương này là nói về âm,
dương.
43
天下之⾄柔馳騁天下之⾄堅。無有⼊無間。吾是以知無爲之有益。不
⾔之敎，無爲之益，天下希及之。
Thiên hạ chi chí nhu trì sính thiên hạ chi chí kiên. Vô hữu nhập vô gian. Ngô
thị dĩ tri vô vi chi hữu ích. Bất ngôn chi giáo, vô vi chi ích, thiên hạ hi cập
chi.
Trong thiên hạ, cái cực mềm thì chế ngự được cái cực cứng [như nước xoi
mòn được đá]; cái “không có” lại len vô được không có kẽ hở [như không
khí len vô được những chất đá, gỗ cứng mà trông bề ngoài ta không thấy kẽ
hở].
Do đó mà tôi biết “vô vi” là có ích. Dạy mà không dùng lời, cái ích lợi của
vô vi, người đời ít ai hiểu kịp.
44
名與⾝孰親？⾝與貨孰多？得與亡孰病？是故甚愛必⼤費，多藏必厚
