以正治國,以奇⽤兵,以無事取天下。
吾何以知其然哉?以此:天下多忌諱⽽民彌貧;朝多利器,國家滋
昏;⼈多伎巧,奇物滋起;法令滋彰,盜賊
多有。
故聖⼈云:我無爲⽽民⾃化,我好靜⽽民⾃正,我無事⽽民⾃富,我
無欲⽽民⾃樸。
Dĩ chính trị quốc, dĩ kì dụng binh, dĩ vô sự thủ thiên hạ.
Ngô hà dĩ tri kì nhiên tai? Dĩ thử: Thiên hạ đa kị huý nhi dân di bần; triều đa
lợi khí, quốc gia tư hôn; nhân đa kĩ xảo, kì vật tư khởi; pháp lệnh tư chương,
đạo tặc đa hữu.
Cố thánh nhân vân: ngã vô vi nhi dân tự hoá, ngã hiếu tĩnh nhi dân tự chính,
ngã vô sự nhi dân tự phú; ngã vô dục nhi dân tự phác.
Dùng chính trị mà trị nước, dùng thuật kì mà tác chiến, [nhưng cả hai cách
đó đều không thích hợp], chỉ vô sự mới được thiên hạ.
Do đâu mà biết được như vậy? Do lẽ này: Thiên hạ mà có nhiều lệnh cấm
thì dân
càng nghèo [vì làm thì sợ mắc tội này tội khác]; triều đình càng
nhiều “lợi khí” [tức quyền mưu? Coi chương 36] thì quốc gia càng hỗn
loạn; người trên càng nhiều kĩ xảo thì việc bậy càng sinh ra nhiều; pháp
lệnh càng nghiêm khắc thì đạo tặc càng nổi.
Cho nên thánh nhân bảo: ta không làm gì (vô vi) mà dân tự cải hoá, ta ưa
thanh tĩnh mà dân tự nhiên thuần chính, ta không ban giáo lệnh mà dân tự
phú túc, ta vô dục mà dân tự hoá ra chất phác.
58
其政悶悶,其民醇醇;其政察察,其民缺缺。