vì có bối cảnh đã nêu trên. Đó quả thực là sự tầm cứu hướng đến
cổ tầng. Khi đó, họ không chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu các tác
phẩm kinh điển của nước mình để thực hiện sự đối đẳng hóa đơn
thuần với các hệ tư tưởng ngoại lai, mà đã phát triển lên đến mức
chủ trương cả tính ưu việt, tính phổ biến của văn hóa dân tộc. Vì
thế, Chủ nghĩa dân tộc trên lĩnh vực văn hóa và Chủ nghĩa tự quốc
trung tâm đã được hình thành. Điều này đã đạt được nhờđóng góp
của Motoori Norinaga và Hirata Atsutane.
Sự “phát hiện” ra cổ tầng − Phương pháp của Norinaga
Phương pháp của Motoori Norinaga (1730-1801) được tiến hành
qua những thao tác khoa học và cẩn mật đến mức có thể so sánh với
ngành nghiên cứu tư liệu cổ của Châu Âu. Cho đến nay phương pháp
này vẫn còn nguyên giá trị. Tuy nhiên, đó không chỉ là việc nghiên
cứu đơn thuần tất cả những tác phẩm kinh điển của dân tộc mình.
Việc tầm cứu kinh điển chính là quá trình đi tìm ý nghĩa cuộc sống
đối với bản thân Norinaga. Ông đã viết: “Nếu nói điều quan
trọng nhất đối với tôi là gì thì đó là nghiên cứu về Đạo” (trích
trong Uhiyamabumi). Nhưng “Đạo” ởđây khác với “Đạo” trong Nho
giáo. Theo Norinaga thì: “Điều quan trọng nhất là phải tẩy sạch
Hán ý, Nho ý, sau đó nắm chắc Hòa hồn (Yamato Tamashi)”
(trích sách đã dẫn). Vậy thì vấn đề đặt ra là phải tầm cứu Đạo của
Yamato Tamashi đó ởđâu? Ông cho rằng: “Đạo này có đầy đủ trong
những sự tích về thời đại các vị thần được ghi trong hai bộ kinh
điển Cổ sự ký và Nhật Bản thư kỷ (trích sách đã dẫn) và từđó lấy việc
nghiên cứu Ký Kỷ, đặc biệt là Cổ sự ký làm trọng yếu.
Vấn đề từ Ký Kỷ có thể tẩy sạch toàn bộ “Hán ý, Nho ý” hay Phật
ý hay không thì chúng tôi đã trình bày ở Chương 1. Nhưng Norinaga
thì cho đó là điều có thể và đã tìm thấy cổ tầng của Nhật Bản từ
trước khi Phật giáo được du nhập vào. Hơn nữa, cổ tầng đó không
chỉ bị hạn định trong phạm vi của một quốc gia là Nhật Bản. Ông cho
