Có thể nói, một trong những lý do mà tư tưởng tôn giáo thời trung
thế không được khảo sát một cách kỹ lưỡng là do sự tồn tại của
nhiều trước tác mà người ta giả danh tác giả, tức là ngụy thư. Nhiều
bộ sách của giới Phật giáo và Thần đạo thời trung thế giả mạo được
viết vào thời cổ đại nhằm gắn cho chúng những quyền uy nhất
định. Vì thế, người ta cho rằng đây là “sách giả” và không nghĩ đến
việc đề cập đến chúng một cách chính thức.
Chẳng hạn, chúng ta cùng thử xem xét những thư tịch cổ có liên
quan đến tư tưởng Bản giác. Theo tương truyền, đa phần trong số
chúng là trước tác của Saichō hay Genshin. Bởi vậy, niên đại và bối
cảnh hình thành của các thư tịch này cũng không rõ ràng. Mà như vậy
thì chúng ta không thể lấy đó làm đối tượng để nghiên cứu. Không
những thế, không ít thư tịch người ta còn không thể xác định được là
chân thư hay ngụy thư của vị tổ sư môn phái mình. Vấn đề đặt ra là
tại sao lại xảy ra chuyện đó? Lý do là vì những điều khẩu truyền ở
Trung Quốc được Saichō mang về Nhật, sau đó lại được Genshin và
Kakuun (Giác Vận), đệ tử của Ryōgen chia thành hai Pháp môn khẩu
truyền là Eshin-ryū (Huệ Tâm lưu) và Danna-ryū (Đàn Na lưu). Một
trong những lý do khiến ngụy thư trở nên phổ biến là ở Pháp môn
khẩu truyền này. Khẩu truyền tức là những điều được truyền một
cách bí mật giữa sư thày và đệ tử. Cứ như vậy truyền hết từ đời này
sang đời kia khiến người ta không thể xác định được trên thực tế
điều khẩu truyền đó bắt đầu từ khi nào và trong quá trình
truyền miệng đã bị biến đổi ra sao. Khởi đầu là từ việc truyền thụ
nghi lễ Mật giáo, nhưng sau đó được áp dụng cả trong việc truyền
thừa tư tưởng. Hơn nữa, người ta còn có hình thức truyền đạt bằng
cách viết khúc triết điều thâm sâu lên giấy gọi là Kirigami denju
(Thiết chỉ truyền thụ, tức truyền tụ bằng cách viết trên các
mảnh giấy khác nhau - ND). Cách làm này không chỉ giới hạn trong
các thư tịch Phật giáo, mà còn được sử dụng trong cả Thần đạo, Đạo
giáo và sau này còn phổ biến cả trong nghệ thuật và võ đạo.
