- Tôi không phải là nhà tiên tri, nhưng tôi nghĩ là không còn lối thoát
nào nữa cả. Âu châu không còn nữa. Chỉ còn lại có Hoa Kỳ và Nga Sô đang
chia nhau Âu châu. Cả hai đều gán lối sống của họ cho toàn thế giới. Muốn
thế, họ hủy diệt cá nhân. Nga Sô đã loại bỏ hàng triệu người, hủy bỏ nhiều
giai cấp trong xã hội. Hoa Kỳ không thế. Nhưng Hoa Kỳ bán đứng con
người cho Sô Viết để Sô Viết loại bỏ họ. Giống như những giáo sư ở Đại
học Coimbre, Hoa Kỳ tưởng là có thể tránh thiên tai bằng cách nướng
người vào lửa, dần dần, Hoa Kỳ đã thiêu sống những tù binh Nga trước mắt
chúng ta để tránh mọi trở ngại trong việc bang giao với Sô Viết. Hoa Kỳ đã
dâng cho Sô Viết xứ Lithuanie, Lettonie, Esthonie để tránh một bất động
chính trị với chính phủ Sô Viết. Hoa Kỳ đã hy sinh Ba Lan để tránh sự rạn
nứt ngoại giao với Nga Sô. Sau đó, họ đã hy sinh luôn Lỗ ma ni, Tiệp khắc,
Hung gia lợi, dần dần.
Nghe đến đây, Marie òa khóc. Petrovici giải thích tiếp:
- Sự nguy hiểm to tát cho mỗi cá nhân, mỗi giai cấp, mỗi dân tộc đến độ
phải đau đớn tự đánh lừa mình, nhưng thời gian vẫn trôi không ngừng,
không còn khúc quanh nào của lịch sử có thể có được nữa. Chỉ có những kẻ
mơ mộng mới tin vào các khúc quanh đó.
Chủ nghĩa tin tưởng lạc quan đó là một sự hèn nhát. Chúng ta sinh vào
thời đại này và chúng ta có bổn phận can đảm đi trên đường đã vạch sẵn, vì
không còn con đường nào khác nữa.
Bổn phận đó đòi hỏi phải tồn tại ngay cả trong một hoàn cảnh bi đát và
tuyệt vọng. Phải biết kiên nhẫn như người lính La Mã ngày xưa đã phơi
xương trước cửa thành Pompei và bị chôn vùi bởi ngọn núi lửa Vésuve.
Pillat cãi :
- Những cơ quan chính của thân xác con người, như tim phổi đều sinh
hoạt tự động, lòng tham sống và hy vọng con người cũng thế. Chấp nhận
