Ông ta buồn bã nói:
- Nào tôi có ngờ là một ngày nào đó tôi phải ẩn thân trong một nhà
thương điên. Công việc anh làm đối với tôi thật là quái gở, anh là chủ nhân
một nhà đầy nhóc lũ điên. Bệnh viện anh là một ngôi mộ của những bóng
ma trên dương thế. Thế mà tôi không đến ở đây thì người ta sẽ bắt tôi.
Người ta bắt tôi ở bất cứ nơi nào, ở nhà, ở xưởng, ở ngoài đường phố, và tôi
phải đến đây. Sung sướng thay, trong vũ trụ còn có những nơi như thế nầy
mà cảnh sát không xâm nhập được. Tôi đồng ý với anh là chỉ có một nơi có
thể chống lại luật pháp ngày nay, là nhà thương điên. Ở đây luật lệ bất lực,
người điên là người tự do, là một người không bị luật lệ đay nghiến hành
hạ. Đó là lối thoát sau cùng cho con người muốn thoát khỏi luật pháp.
Rudolf Brünn thấy bạn có vẻ bị sốt và yêu cầu Petrovici đi nằm nghỉ.
Nhưng Ante Petrovici không chịu:
- Anh nghĩ với bao nhiêu là thử thách phiêu lưu trong đời, đương nhiên
là tôi phải run sợ chứ, cần gì phải đau ốm mới run. Cũng không cần bị cao
nhiệt mắt mới đỏ ngầu. Để trốn thoát khỏi Âu châu mà tôi đã bị chết dần
chết mòn ở đó, tôi phải làm giả mạo giấy tờ, phải giấu kỹ là chân phải tôi
ngắn hơn vài ly mét, là tôi nhiều tuổi hơn lời khai, là tôi cao 1m57 thay vì
1m60, là tôi không có đạo Thiên Chúa, và các điều đó có làm hại ai đâu,
nhất là không làm hại cho tổ quốc mới của tôi.
Những thiếu sót mà vì đó tôi không được di cư chăng nữa nào có cấm
tôi tạo nên xưởng kỹ nghệ đồng hồ nầy, đem lại việc làm cho hàng ngàn
người ở đây, tạo nên một thứ kỹ nghệ mới, kiếm được tiền và vinh quang.
Những sự kiện trên đã chứng tỏ là tôi có thể là một thành phần có ích
cho xã hội ngay cả với lòng bàn chân bất thường của tôi. Nhưng luật lệ lại
muốn đi ngược lại với sự thật đó, xua đuổi tôi cho dù luật lệ đó đã hoàn
toàn trái với thực tế. Tại sao lại không cho phép tôi di cư chỉ vì tôi thiếu cái
lõm nơi lòng bàn chân? Bằng cớ là một người thiếu lòng bàn chân như tôi
