Thắng lợi đạt được là kết quả của mười tám tháng chiến đấu liên tục, của
công tác huấn luyện với cường độ căng thẳng và nhất là của sức mạnh tinh
thần của “Cửa hàng”: một người vì tất cả, tất cả vì một người. Trước khi
trời tối, ba tiểu đoàn đã nấp trong hầm hào vững chắc, trấn giữ Điện Biên
Phủ.
Nếu như chúng tôi thất bại trong ngày hôm đó, Điện Biên Phủ lẽ ra đã
không bao giờ xẩy ra, và lúc đó chúng tôi phải thực hiện một cuộc rút lui
khó khăn sang bên Lào... điều này có khi lại dễ chịu hơn, nếu như người ta
nghĩ tới bước tiếp sau của các biến cố.
Ngày hôm sau, chúng tôi chôn cất các tử sĩ trong một nghĩa trang nhỏ bé
được bố trí chu đáo. Tôi muốn được nhìn thấy lần cuối cùng những khuôn
mặt của Martellino và Gaillard, họ được khâm liệm bằng những chiếc dù
của họ. Khu nghĩa trang nhỏ bé khốn khổ sau này vĩnh viễn biến mất, bị
đào xới bởi những quả đạn pháo trong trận đánh lớn bốn tháng về sau.
Tướng Gilles cùng với mấy sĩ quan trong cơ quan tham mưu của ông và
trung tá Langlais, ngày hôm sau sẽ nhẩy dù xuống, trong khi lẽ ra họ có thể
hạ cánh bằng trực thăng... Langlais lẽ ra sẽ chỉ huy chung các đơn vị quân
dù, nhưng bị gẫy chân, ông được chuyển về Hà Nội... Hẳn là ông ấy phải
rên la dữ dội... Nhưng rồi ông sẽ quay trở lại để có mặt trong sử sách.
Gilles, vài tuần lễ nữa sẽ hồi hương, đã làm được nhiều việc trong thời
gian còn ở lại. Kiệt sức, con tim héo mòn, ông bàn giao công việc cho đại
tá De Castrie. Quả thật, một cách nói của ông hoàng! Bằng giọng nói đớt,
mày tao chi tớ với các cấp dưới, bình tĩnh, tự tin, ông làm cho người ta tin
cậy. Tôi yêu quí con người này.
Trong mấy ngày giời, từ trên trời sẽ rơi xuống những người lính dù, dây
thép gai, xe xích san ủi đất, đạn dược, lương thực thực phẩm. Đường băng
của sân bay sẽ được phục hồi. Hệ thống phòng ngự được tổ chức. Chúng
tôi giải toả Điện Biên Phủ qua những trận tấn công cỡ tiểu đoàn, nhưng
