tượng bởi cái chết của chỉ huy, người mà họ vốn rất cảm phục. Anh ấy, một
sĩ quan đã được tuyên dương nhiều lần, mang danh hiệu hiệp sĩ của đội lê
dương danh dự, đã tham dự chiến trận ở Italia và ở nước Pháp. Anh ấy bị
giết chết trong lúc đi đầu hàng quân. Đây là sĩ quan đầu tiên của tôi bị chết
trong nhiệm kỳ lần này. Lúc này tôi vẫn còn chưa biết rằng tất cả những
người khác cũng sẽ không trở về nước Pháp, ngoại trừ Rougier sẽ gặp lại tổ
quốc sau năm năm bị bắt làm tù binh. Nhưng mà cuộc sống tiếp diễn, thắng
lợi cũng vậy.
Lúc ở trên ngọn núi, một bức điện gửi cho tôi từ Sơn La: “Em đến Sài
Gòn”. Ký tên. “Gaby”. Sài Gòn ở cách xa đây một ngàn năm trăm kilômét.
Tôi gửi một bức điện cho đại úy Cazeaux, đang là tiểu đoàn phó, nhờ anh
trông nom cho Gaby. Anh ấy đã quen biết vợ tôi ở Saint Brieuc và Cazeaux
là một đồng đội tốt trong nhiệm kỳ lần trước của tôi, lúc đó anh chỉ huy
một đại đội trên vùng thượng du, sau trận rút lui trước quân Nhật. Lúc bấy
giờ, tôi đã khoe khoang về cuộc sống sôi nổi của quân dù.... Trở về nước
Pháp, anh ấy đã theo học và tốt nghiệp khóa đào tạo quân dù, rồi tình
nguyện trở lại xứ Đông Dương mà anh ấy yêu thích biết bao. Sau này anh
bị bắt làm tù binh trong vụ Cao Bằng và anh ấy chết trong trại giam trước
sự cảm phục của mọi người. Về sau, Jean Pouget đã đề tặng anh cuốn sách
thống thiết của mình mang tiêu đề: “Tuyên ngôn của khu trại số 1”.
Ở Sài Gòn, các bạn đồng ngũ đã có gia đình của tôi chờ đợi người vợ của
họ và tôi sẽ không có mặt ở đó... Gaby thật đáng thương? Em đã chung
thủy với người chồng chinh chiến suốt đời. Vợ tôi sẽ ra Hà Nội mười ngày
sau đó, giữa lúc tôi đang thực hiện phiên liên lạc vô tuyến với bộ tham
mưu. Tôi gặp vợ tôi trong vài phút để nói với cô ấy rằng: “Bây giờ anh sẽ
nhờ cậy một trung úy để chăm sóc em bởi vì chỉ mấy phút nữa anh phải cất
cánh bay đi Nà Sản”. Cuộc đời thật chó má! Gaby ở Hà Nội, Marie France
ở Lorraine với bà ngoại và tôi thì chon von trên ngọn núi này ở giữa đám
quân Việt.
