cho nàng niềm phấn khởi một cách sâu sắc như nó đã gây cho gã, và gã sẽ
rất ngạc nhiên nếu gã không lý luận ra rằng học thuyết này đối với nàng
không có gì mới mẻ như đối với gã. Gã thấy Arthur và Norman, cũng tin ở
thuyết Tiến hóa luận và cũng có đọc Spencer; tuy học thuyết đó chẳng có
một tác dụng gì mạnh mẽ lắm đối với họ, nhưng anh chàng trẻ tuổi đeo
kính cận thị, tóc dày cộm Will Olney thì cứ giễu cợt Spencer một cách khó
chịu, nhắc đi nhắc lại câu dí dỏm: "Không có Thượng đế, chỉ có cái Bất khả
tri, và Herbert Spencer là tiên tri của nó."
Nhưng Martin sẵn sàng tha thứ cho cái cười giễu cợt ấy của anh ta, vì
gã bắt đầu khám phá thấy Olney không yêu Ruth. Về sau, qua những sự
việc nhỏ xảy ra gã lại càng ngạc nhiên đến lặng người đi khi thấy không
những Olney không để ý đến Ruth mà lại còn ghét nàng thực sự nữa.
Martin không thể nào hiểu nổi được điều đó. Đó là một hiện tượng mà gã
thấy không thể nào liên hệ được với những hiện tượng khác trong vũ trụ.
Nhưng dù sao gã cũng thấy thương cho cái anh chàng trẻ tuổi này vì trong
bản chất của anh ta có một thiếu sót lớn nó ngăn không cho anh ta đánh giá
đúng đắn vẻ tế nhị và cái đẹp của Ruth. Một vài chủ nhật họ đạp xe lên đồi
chơi và Martin có nhiều dịp để quan sát "cuộc đình chiến tạm thời" giữa
Ruth và Olney. Anh chàng này hợp với Norman, mặc cho Arthur và Martin
đi theo Ruth; như thế Martin càng biết ơn hắn.
Những ngày chủ nhất ấy là những ngày vui lớn đối với Martin, lớn
nhất vì gã cùng đi với Ruth, và còn vui lớn vì họ đặt gã ngày càng ngang
hàng với những chàng trai cùng giai cấp với nàng. Mặc dù họ được học tập
có hệ thống chặt chẽ trong nhiều năm, gã thấy về mặt tri thức, gã cũng
không thua kém gì họ, và những lúc chuyện trò lâu với họ là những lúc gã
được thực hành nhiều môn văn phạm mà gã đã học tập gian khổ. Gã đã vứt
bỏ những cuốn sách xã giao, quay lại dùng lối quan sát để biết nên xử sự
thế nào cho đúng. Chỉ trừ khi nào vì nhiệt tình sôi nổi quá gã quên khuấy
mất, còn luôn luôn gã để ý đề phòng, chăm chú theo dõi những cử chỉ, học
tất cả những phép xã giao nhỏ và lối lịch thiệp của họ.
