tưởng đó thì chỉ có một mình, tác giả cũng như không một người nào khác
có thể nghe thấy được. Trong sân khấu, trong điêu khắc, trong nhạc kịch,
trong tất cả các hình thức của nghệ thuật đều như vậy cả. Ta phải thừa nhận
một vài cái không thể hòa hợp với nhau được."
"Đúng, anh hiểu điều đó. Nghệ thuật nào cũng đều có những quy ước
của nó."
Ruth ngạc nhiên khi gã dùng danh từ đó, y như thể chính gã đã từng
theo học ở Đại học, chứ không phải là tự trang bị cho mình rất tồi bằng
cách vớ được quyển nào đọc quyển ấy ở Thư viện.
"Nhưng ngay cả quy ước đi nữa cũng phải chân thực. Những cây cối
vẽ trên tấm phông phẳng bằng bìa cứng đặt ở hai bên sân khấu, ta phải thừa
nhận đó là một khu rừng. Đó là một quy ước khá chân thực. Nhưng, trái lại,
ta không thể nào thừa nhận cảnh biển là cảnh rừng được. Không thể nào
thừa nhận được. Nó trái với lẽ phải. Ngày cả em nữa, em cũng sẽ, hay nói
đúng hơn em không thể thừa nhận cái lối quằn quại vặn vẹo đau đớn như
sắp chết của hai kẻ điên rồ ấy trên sân khấu đêm nay, coi đó là một biểu
hiện của tình yêu có sức thuyết phục người khác."
"Nhưng anh không tự cho mình là giỏi hơn tất cả những nhà phê bình
âm nhạc chứ," nàng vặn lại.
"Không, không, không khi nào. Anh chỉ giữ cái quyền của một cá
nhân. Anh chỉ nói với em những điều anh nghĩ, cái để giải thích cho em
hiểu tại sao đối với anh những điệu nhảy nhót nặng ình ịch như voi của bà
Tetralani, đã làm hỏng cả ban nhạc. Những nhà phê bình âm nhạc trên thế
giới này có thể là đúng cả. Nhưng anh là anh, anh không thể nào uốn cái sở
thích của anh theo những lời bình phẩm chung của thiên hạ được. Nếu anh
không thích một cái gì đó thì có nghĩa là anh không thích nó, có thế thôi;
dưới bầu trời này không có một lý do gì khiến anh cứ phải đi bắt chước như
một chú khỉ thích theo cái thích của người khác, chỉ vì đa số những người
