viết xong từ dạo ấy cơ mà. Ông bà Morse đã kết tội gã là một thằng lười
biếng, một kẻ trốn việc, và qua Ruth giục gã kiếm một chân thư ký ở một
công sở, hơn nữa, lúc đó họ cũng biết công việc của gã đã làm xong rồi đấy
chứ. Hết bản thảo này đến bản thảo khác của gã đã được Ruth chuyển qua
tay họ. Họ đã đọc những bản thảo ấy. Vẫn những tác phẩm ấy đã làm cho
tên tuổi gã nổi trên khắp mặt báo và chính cái tên tuổi gã nổi trên khắp các
mặt báo đã làm cho họ mời gã đến ăn.
Có một điều chắc chắn là: Gia đình nhà Morse trước kia đã không cần
gã vì gã, hoặc cần gã vì các tác phẩm của gã. Vì thế bây giờ họ cũng không
thể cần gã vì gã, hoặc vì các tác phẩm của gã, họ cần là cần cái danh vọng
của gã, bởi vì gã đã là ông nọ ông kia, và - tại sao lại không nhỉ? - bởi vì gã
đã có trong tay một trăm nghìn đô la hoặc vào khoảng đó. Đó là cái cách
mà xã hội tư sản đánh giá một con người, và gã là ai mà đợi người ta đánh
giá cách khác? Nhưng gã lấy làm kiêu hãnh. Gã khinh bỉ cái cách đánh giá
ấy. Gã muốn người ta đánh giá gã vì bản thân gã hay vì tác phẩm của gã, vì
dù sao tác phẩm của gã cũng là biểu hiện của bản thân gã. Đó chính là cách
Lizzie vẫn đánh giá gã. Đối với nàng, ngay cả tác phẩm của gã cũng không
đáng kể. Nàng đánh giá gã vì bản thân gã. Đó cũng là cách mà anh thợ
nguội Jimmy và tất cả bạn cũ của gã vẫn đánh giá gã. Điều đó đã được
chứng tỏ khá rõ trong những ngày gã cùng sống với họ, nó đã được chứng
tỏ trong cái ngày chủ nhật ở công viên Shell Mound. Tác phẩm của gã
không có nghĩa lý gì đối với họ. Cái mà họ thích, cái mà họ sẵn lòng ra tay
để bảo vệ chính là Martin Eden, một người trong bọn họ, một gã rất tốt
bụng.
Còn đối với Ruth. Xưa kia nàng đã thích gã vì gã, điều đó là thực.
Không còn bàn cãi gì nữa. Nhưng tuy thích gã đấy, nàng vẫn thích cái tiêu
chuẩn về giá trị của giai cấp tư sản hơn. Nàng đã phản đối việc viết văn của
gã, đối với gã hình như cái chính là vì nó không kiếm ra tiền. Đó là lời phê
bình của nàng về tập "Thơ tình" của gã. Cả nàng nữa đã thúc giục gã phải
kiếm việc làm. Thực ra, nàng đã làm cho cái tên thanh nhã đi bằng cách gọi
