ngoài thẩm quyền của mình, vùng bí ẩn của khoa giải phẫu thần kinh mà
ông chỉ có khái niệm rất mơ hồ. Khuya hôm đó, ông đặt các cuốn sách ông
đã nghiên cứu qua một bên, dụi cặp mắt mỏi mệt rồi dựa lưng vào ghế.
Đúng lúc đó câu giải đáp hiện ra rõ rệt. Nếu là một ca mất nhận thức, bệnh
nhân bây giờ sẽ thấy lại như cũ, nghĩa là thị lực của ông ta sẽ không suy
giảm, bộ óc ông ta chỉ không thể nhận ra cái ghế ở chỗ có cái ghế, nói cách
khác, ông ta sẽ tiếp tục phán ứng đúng với kích thích dạ quang của thần
kinh thị giác, nhưng, để dùng từ đơn giản trong tầm nắm bắt của người
thường, ông ta đã mất khả năng biết điều ông ta biết, và hơn nữa, khả năng
diễn tả nó. Còn về chứng thong manh, ở đây chả có gì phải nghi ngờ. Để có
thể là chứng thong manh, bệnh nhân phải thấy mọi thứ màu đen, nếu bạn
bỏ qua cho cách dùng động từ thấy, vì thong manh là một ca đen hoàn toàn.
Người đàn ông mù đã nói dứt khoát rằng ông ta có thể thấy, nếu bạn bỏ qua
cho động từ đó một lần nữa, một màu trắng dày đặc, đồng bộ, như thể ông
ta mở mắt lao xuống một biển sữa. Chứng thong manh trắng, ngoài việc
mâu thuẫn về từ nguyên, cũng không thể xảy ra về mặt thần kinh học, vì bộ
não không thể nhận biết hình ảnh, dáng vẻ và màu sắc của thực tế, về một
khía cạnh nào đó cũng sẽ không thể bị che phủ trong màu trắng, một màu
trắng liên tục, như một bức tranh trắng không sắc điệu, màu sắc, dáng vẻ và
hình ảnh, mà thực tế tự nó phô ra cho một người có thị lực bình thường,
mặc dù khó có thể nói cho chính xác về thị lực bình thường. Tin chắc là đã
gặp ngõ cụt, bác sĩ lắc đầu chán nản nhìn quanh. Vợ ông đã ngủ, ông nhớ
mang máng bà lại gần ông một lúc rồi hôn lên đầu ông, Em đi ngủ, chắc bà
đã nói với ông như thế, căn hộ lúc này yên tĩnh, sách vở đầy bàn, Gì thế
này, ông tự nhủ, và bỗng nhiên ông cảm thấy sợ, như thể ông đã biết chính
mình sắp sửa mù bất cứ lúc nào. Ông nín thở đợi. Không có gì xảy ra. Nó
xảy ra một phút sau khi ông gom sách để cất lại vào kệ sách. Thoạt tiên ông
nhận biết ông không còn có thể thấy hai tay mình, rồi ông biết ông mù.
Căn bệnh của cô gái đeo kính đen không nghiêm trọng, cô bị viêm màng
kết nhẹ, vài giọt thuốc theo toa bác sĩ sẽ khỏi ngay, ông đã bảo cô, Cô biết
đấy, vài ngày tới cô nên đeo kính trừ khi đi ngủ. Ông đã nói đùa như thế
