Trong nháy mắt, trên sân gần như trống trơn. Những người tò
mò từ Paris cũng chạy đi kiếm chỗ trú mưa dưới các mái che các
cửa. Tuy nhiên mưa vẫn xối xả. Người ta chỉ nhìn thấy trên sân
gạch ngập nước những người tù khổ sai trần trụi đẫm nước mưa.
Một sự im lặng lạnh ngắt tiếp theo tiếng nói khoác lác ồn ào ban
nãy. Họ run rẩy, lập cập, cẳng chân gầy guộc, những đầu gối trơ
xương va chạm lẫn nhau và thật đáng thương khi nhìn thấy
những người tù khổ sai gầy guộc xanh lướt phải mặc những cái
sơ mi ướt đẫm nước mưa, những cái quần kinh tởm kia, có lẽ để
họ trần truồng thì hơn.
Duy chỉ có một người, một ông già còn giữ được thái độ vui vẻ.
Ông ta lấy sơ mi lau người rồi kêu lên, giọng hài hước:
– Việc này ngoài chương trình đây, rồi bắt đầu cười phá lên,
giơ cao nắm tay lên trời.
Sau khi họ mặc vào người bộ quần áo đi đường, người ta dẫn
họ thành từng đoàn, hai mươi hoặc ba mươi người đến góc bên
kia sân trại giam, nơi đây những dây xích được đặt sẵn trên mặt
đất đang chờ họ. Những dây xích dài và chắc chắn được cắt
ngang từng đoạn 2 piê nối với những đoạn xích ngắn hơn ở đầu
có gắn một hình vuông có thể mở và đóng lại ở bản lề ở góc đối
diện bằng một bu lông sắt tán rivê. Chiếc gông này sẽ quàng lên
cổ người tù khổ sai trong suốt cuộc hành trình. Khi những dây
xích còn nằm chềnh ềnh trên mặt đất, chúng có vẻ như một bộ
xương cá lớn.
Người ta cho các tù nhân ngồi trên vũng bùn giữa mặt sân
ngập nước và thử các cái cùm xem có vừa không, rồi hai người
thợ rèn của đoàn tù nhân, mỗi người đem theo đe xách tay, tán
nguội rivê bằng những nhát búa mạnh. Đó là một thời điểm kinh
khủng khiến ngay cả những người táo tợn nhất cũng phải tái
mặt. Mỗi nhát búa giáng trên đe tựa vào lưng người tù làm nảy cả
