P. Không. Nghe nói hình như hai người đang ở Aegina.
E. Còn có ai nữa?
P. Bỉ nhân nghĩ số người có vậy thôi.
E. A, vậy theo quý nhân chuyện diễn ra thế nào?
P. Bỉ nhân sẽ cố gắng kể quý hữu hay từ đầu. Mấy ngày trước cùng mấy
thân hữu ngày nào bỉ nhân cũng tới thăm tiên sinh. Khoảng rạng đông ngô
bối tụ tập gần tòa án, nơi diễn ra vụ xử, [d] không xa nhà tù. Ngày nào cũng
phải chờ, trong khi chờ ngô bối chuyện vãn, lao xá không mở cửa sớm, vì
gác tù cố ý trì hoãn. Lao xá vừa mở cửa ngô bối vào gặp tức thì, rồi ở lại
gần hết ngày với tiên sinh. Hôm đó ngày đặc biệt gặp nhau khá sớm, sớm
hơn thường lệ, do chiều hôm trước lúc rời lao xá [e] hay tin thuyền từ Delos
vừa trở về, ngô bối dặn nhau đến chỗ thường gặp càng sớm càng tốt. Lúc
ngô bối tới người gác cổng bữa trước khi nghe tiếng gõ thường cho vào,
bữa nay lại bảo phải chờ một lát chừng nào bảo vào mới vào. Người gác
cổng nói: Mười Một Ông đang ở trong phòng giam, tháo xiềng và nói cho
Socrates hay bữa nay tử tội sẽ chết như thế nào. Lát sau người gác cổng đi
ra bảo bây giờ ngô bối có thể đi vào. [60a] Ngô bối thấy tiên sinh vừa được
tháo xiềng, Xanthippe, quý hữu biết bà chứ, ngồi bên cạnh, tay bồng con
nhỏ đặt trên vế đùi. Chợt thấy ngô bối bà bật khóc, vừa nức nở vừa thốt lời
như phụ nữ thường làm: Ô, Socrates, đây là lần cuối thân hữu đến chuyện
trò với anh và lần cuối anh ngồi trò chuyện với thân hữu! Tiên sinh đưa mắt
nhìn Crito rồi nói: Bác bảo đứa nào đưa nhà tôi về nhà.
Crito sai mấy gia nhân dẫn bà đi; bà tiếp tục [b] kêu khóc thảm thiết, đấm
ngực thùm thụp. Bà đi rồi tiên sinh mới nhỏm dậy ngồi trên giường, co
chân sải tay xoa tới xoa lui, vừa xoa vừa nói: Các quý hữu ơi, cảm giác con
người thường gọi là ‘thú vị’ xem ra có vẻ kỳ lạ, liên hệ đặc biệt làm sao mà
bản chất dường như gần gũi cảm giác đối nghịch, mệnh danh ‘khó chịu’!
Con người không thể có cả hai cùng một lúc. Tuy nhiên, nếu theo đuổi mà
