Thưa, vâng, bỉ nhân sẽ gọi tiên sinh, nhưng trong trường hợp này như
Iolaus gọi Heracles, không phải Heracles gọi Iolaus.
Kết quả chẳng khác tí nào, tiên sinh tiếp lời. Song trước hết ngô bối phải
cẩn thận canh chừng, tránh xa nguy hiểm số một.
Thưa, thế là thế nào? Bỉ nhân hỏi.
Thế này. [d] Trở thành kẻ ghét lý luận, tiên sinh nói, như người ta hóa ra
đứa ghét con người. Không có bất hạnh nào thế nhân phải gánh chịu khủng
khiếp cho bằng bất hạnh ghét lý luận. Ghét lý luận và ghét con người phát
triển theo đường tương tự. Ghét con người len lách xuất hiện do nhắm mắt
tin tưởng người khác, không nhận xét, không phê phán. Quý hữu tin tưởng
người này hoàn toàn thành thật, đàng hoàng, khả tín. Thời gian ngắn sau đó
quý hữu thấy người này giả dối, lươn lẹo, bất tín. Sự thể tương tự xảy ra
thường xuyên. Bất mãn liên tiếp với người [e] quý hữu tin tưởng là bạn thân
thiết, gần gũi nhất đời, thế rồi cuối cùng sau nhiều cọ xát, bực tức liên miên,
quý hữu đi tới chỗ ghét bỏ mọi người và tin tưởng không có ai trên trần
gian tử tế, thành thực, thân tình cả. Quý hữu chưa chứng kiến sự thể như thế
ư?
Thưa, bỉ nhân chứng kiến rồi.
Quý hữu hẳn cảm thấy tình trạng sự việc như vậy đáng trách, tiên sinh tiếp
lời, và hiển nhiên bắt nguồn từ cố gắng muốn có giao tế nhân sinh mà
không có khả năng nhận thức cần thiết sinh hoạt nhân sinh thế nào, vì khả
năng như thế sẽ dẫn con người tới chỗ tin tưởng, cái trong thực tế là thực,
[90a] số người hết sức tốt và số người vô cùng xấu đều rất hiếm, số người ở
giữa hai cực điểm đông đảo.
Tiên sinh muốn nói thế nào? Bỉ nhân hỏi.
Tương tự người rất cao và người rất thấp, ông đáp. Quý hữu có nghĩ tìm
một người cực kỳ cao hoặc một người cực kỳ thấp là cực kỳ hiếm thấy
