Diogenes Laertius kể Socrates lấy vợ thứ hai vì luật Athens cho phép hợp
thức hóa con ngoại hôn để trám lỗ hổng nhân mạng thiếu hụt trầm trọng do
cuộc chiến lâu dài gây nên! Ông có được học hành hay không, người sau
không biết, mà chỉ biết ông ham học hỏi, sự thể đương nhiên tạo điều kiện
để ông phát triển kiến thức trong đô thị văn hóa đang phát triển mãnh liệt về
mặt trí thức. Người sau biết ông đi lính một thời gian, tham gia chiến dịch ở
mạn bắc xứ sở, tại Potidaea năm 432, rồi năm 429, và tại Amphipolis năm
422; ông còn tham dự trận Delium năm 424, vì trong Súmposium (Yến hội)
của Plato, Alcibiades miêu tả ông kiên cường chịu đựng gian khổ và rất can
trường lúc đoàn quân tháo lui, quân thành quốc Athens bị quân thành quốc
Thebes đánh bại. Thuộc thành phần trưởng giả giàu có Alcibiades gia nhập
kỵ binh; thuộc thành phần thứ dân nghèo nàn Socrates gia nhập bộ binh,
hạng hoplite, trọng binh trang bị vũ khí nặng.
Socrates sống cả đời ở Athens. Trừ thời gian phục vụ trong quân ngũ ông
thường nói chưa bao giờ rời nơi chôn rau cắt rốn. Lúc trẻ dường như ông
ham tìm hiểu thiên văn và khoa học tự nhiên. Có lẽ vì thế Aristophanes hài
hước châm chọc trong kịch phẩm Đám mây (trình diễn 25 năm trước khi
Socrates qua đời). Mở trường dạy học mệnh danh là nhà suy tưởng, ông
cuốn mình trong chiếc rổ lớn treo lủng lẳng để quan sát bầu trời và thiên
thể; truyền bá chuyên môn ông dạy nghệ thuật hùng biện, dẫn đưa môn sinh
tới chỗ báng bổ, bất kính đối với giá trị cổ truyền. Nhìn theo khía cạnh này
ông đúng là Sô-phít hoặc biện sư chính cống! Trong thực tế ông không mở
trường dạy học, và nói đúng ra ông không có học trò, ông chỉ thuyết giảng
ở ngoài đường, nơi chợ búa, chỗ đông người qua lại. Ông không dính líu
chính sự đương thời. Ông khẳng định có tiếng nói thiêng liêng (phải chăng
hình bóng ảo tưởng, tiếng nói lương tâm, hay kinh nghiệm thần bí?) ông gọi
là daimonion, không bao giờ bảo làm cái gì, song thỉnh thoảng chỉ cho thấy
cái không nên làm. Tiếng nói đó dặn ông nên lánh xa chính trị. Tuy nhiên,
khi nhiệm vụ đòi hỏi phải góp sức vào cộng đồng tiếng nói đó tỏ ra sáng
suốt. Qua cuộc bốc thăm được cử làm chủ tịch ủy ban tổ chức hội đồng
nhân dân, ông sẵn sàng tham dự. Chính thể thay đổi, chế độ dân chủ thắng
