lừa đảo trắng trợn, con người nay thế này mai thế khác, ông nêu bật khí tiết,
quả cảm về đức độ, can đảm trong hành động, trong chiến tranh cũng như
trong sinh hoạt xã hội. Thái độ hiên ngang trong phiên xử tạo hình ảnh đầy
ấn tượng – đĩnh đạc, cương quyết, nhất quán, kiên định; ông làm cái ông
nghĩ là phải, không sợ sệt, không khúm núm. Ông chết ngoạn mục như đã
sống ngoạn mục, thương cảm với mọi người, không oán hờn một ai. Bị kết
tội phủ nhận thần linh, đầu độc thanh niên, kết tội như vậy là sai lầm, sai
lầm đó không phải sai lầm của thành quốc hay luật pháp, mà là sai lầm của
kẻ cầm quyền cố tình bẻ cong sự thật, bóp méo công lý, năm 399 TCN. ông
phải uống thuốc độc. Tôn trọng chính quyền, trung thành với thành quốc,
ông sẵn sàng chứng tỏ bản thân không coi thường luật pháp, và muốn người
khác hành xử tương tự. Sau khi bị kết án, bị giam cầm, bị xiềng xích, khi
thân hữu chạnh lòng thương tiếc sắp đặt kế hoạch trốn tù, ông từ chối, nại
lý suốt đời đã hưởng lợi ích của luật pháp - tự do tư tưởng, tự do ngôn luận,
tự do phát biểu - đến nay về già không thể bội nghĩa với ân nhân.
Về hình dạng và diện mạo Socrates không dễ thương chút nào. Lùn, khỏe,
mập, da sần sùi, mắt lồi, tròng toét, mũi hếch, lông mày chổi xể; miệng
rộng, môi dày, râu rậm, trán hói. Thân thể chắc nịch, cơ bắp gân guốc, khả
năng chịu đựng phi thường, quần áo lôi thôi, chân không giày, không dép,
đầu ngẩng cao, mặt quay nhìn hai bên, ông bước đi nghênh ngang, có vẻ tự
tin, tự mãn, và thường dừng lại khá lâu làm như ngây ngất, xuất thần. Trái
lại đầu óc minh mẫn, nhạy bén khác thường. Ý chí xem ra mãnh liệt như
niềm tin, hành động tỉnh táo, minh mẫn chẳng khác suy tư. Sống ở thời đại
hoài nghi ông vững tin đạo đức chân chính là điều phải quan tâm. Người ta
bảo về ngoại diện ông trông tựa dương thần, vì thế trong Yến hội
(Súmposium), Plato miêu tả, Alcibiades bảo ông giống hồn ma Silenus,
thần linh rừng xanh. Tuy thế, nét xấu xí, vẻ thô kệch biến mất khi ông nói
chuyện, vẻ duyên dáng, sức hấp dẫn do ngôn từ ý nhị tuôn ra khiến người
nghe quên hết đặc điểm kỳ quặc vừa kể.
