Đó là lý do tại sao ngay cả bây giờ bản nhân vẫn đi quanh quẩn đó đây lùng
kiếm, tìm hiểu như thần linh chỉ bảo. Bản nhân tới nơi này nơi nọ kiếm tìm
bất kỳ ai, công dân hay ngoại lai, bản nhân nghĩ là uyên bác. Nếu nhận ra
người đó không phải thế, bản nhân sẽ tới xin thần linh trợ giúp, đồng thời
chứng minh người đó không giỏi giang. Vì làm vậy nên không nhàn rỗi,
bản nhân không có thì giờ tham gia chính sự thành quốc, và cũng không có
thời gian trông nom công việc gia đình, song vì phục vụ thần linh bản nhân
sống nghèo khổ vô cùng.
Thêm vào đó còn lý do nữa [c] khiến bản nhân bị thù ghét. Thanh niên con
nhà giàu có vô công rỗi nghề ham thích bám sát vì muốn nghe bản nhân
chất vấn người đối thoại. Thường coi bản nhân như mô hình mẫu mực, số
này bắt chước tìm cách cật vấn người khác. Bản nhân nghĩ do làm thế số
này bắt gặp không biết bao nhiêu người tưởng họ hiểu biết, song thực ra
không hiểu biết tí nào hoặc chẳng hiểu biết gì cả. Kết quả là đám người bị
hỏi đâm ra bực bội, tức giận, không phải với số này mà với bản nhân. Họ
than phiền [d] có tên mắc dịch thứ thiệt tục danh Socrates đem tư tưởng sai
trái đổ đầy đầu óc thanh niên. Nếu quý vị hỏi ông ấy làm gì, dạy cái gì mà
hậu quả như thế, họ sẽ im lặng chỉ vì không biết gì để nói. Nhưng do không
muốn thừa nhận tình trạng rối loạn, luống cuống, họ quay lại mớ cáo buộc
định sẵn, đề mục thuận tiện đối với hàng ngũ triết gia: Ông ấy dạy môn sinh
chuyện trên trời, chuyện dưới đất, chuyện nghi ngờ thần linh, chuyện biến
lý luận yếu kém, cùn nhụt thành lý luận mãnh liệt, sắc sảo. Bản nhân thầm
nhủ họ ghét cay ghét đắng việc chấp nhận sự thật: ấy là họ bị phanh phui
làm như hiểu biết trong khi hoàn toàn dốt nát. Bởi thế, bản nhân nghĩ, đố kỵ
ganh ghét, đầu óc hăm hở, số lượng đông đảo, cung cách nói năng lôi cuốn,
sắp xếp cẩn thận, liên miên và hăng say, [e] từ lâu cũng như bây giờ không
ngừng rót đổ vào tai quý vị, họ quyết liệt vu cáo bản nhân. Do đó quý vị
thấy nguyên do dẫn Meletus, Anytus, Lycon tới chỗ cáo buộc bản nhân,
Meletus tức giận vì bọn thi sĩ, Anytus nổi xung vì bầy nghệ nhân và chính
khách, Lycon phẫn nộ vì đám diễn giả. Bởi thế, như đã nói từ đầu, [24a]
