nhiên và thần linh tồn tại, rồi lại [28a] không tin tưởng thực thể siêu nhiên
và thần linh hiện hữu, và ngược lại.
[Đối tịch cật vấn kết thúc]
Do vậy, thưa quý vị bồi thẩm, bản nhân nghĩ chẳng cần kéo dài biện giải
thêm nữa để chứng minh bản nhân vô tội đối với cáo buộc của Meletus,
trình bày như thế đủ rồi. Tuy nhiên, như bản nhân phát biểu trước đây, quý
vị thừa hiểu đó là sự thật, vì thế bản nhân trở thành đối tượng để nhiều
người thù ghét ghê gớm; sự thể sẽ dẫn tới chỗ bản nhân bị kết án, nếu có
xảy ra kết án, không phải do Meletus hay Anytus, mà do vu cáo và đố kỵ
của đa số người đời. Họ cũng là tai ương gây bất hạnh đối với nhiều người
vô tội, bản nhân thầm nghĩ họ sẽ tiếp tục làm thế; [b] xem ra không có vẻ gì
là họ sẽ ngừng đối với bản nhân. Có lẽ có người sẽ nói: Vậy, Socrates, bị
cáo có cảm thấy ân hận vì theo đường xử sự dẫn tới nguy hiểm là mất mạng
không? Bản nhân sẽ thẳng thắn trả lời người đó: Quý nhân ơi, quý nhân lầm
rồi, nếu nghĩ trước viễn cảnh sống chết ở đời con người có giá trị nào đó, dù
nhỏ bé đến đâu, khi định hành động, phải bỏ thời gian cân nhắc mối lo nỗi
sợ. Thay vì thế, trái lại, bất kể khi nào hành động con người chỉ có một điều
phải suy ngẫm ấy là hành động phải hay trái, hành động như người tử tế hay
hành động như kẻ xấu xa. Theo nhận định của quý nhân, [c] các anh hùng
hy sinh tính mạng ở thành Troa sẽ là sinh vật đáng thương, đặc biệt con trai
Thetis coi nhẹ hiểm nguy so với ô nhục. Khi anh hùng đó tỏ ra hăm hở
muốn giết Hektor, thân mẫu nữ thần nhỏ nhẹ thốt lời, nếu bản nhân nhớ
không sai, đại khái thế này: Con ơi, nếu báo thù cái chết của Patroklos bạn
chí thiết mà giết Hektor, con cũng sẽ chết, vì sau Hektor số phận sẵn sàng
chờ con. Nghe lời cảnh báo như thế anh hùng đó tỏ ý không bận tâm về cái
chết hoặc hiểm nguy, song rất lo sợ phải sống hèn nhát không trả thù cho
bạn đồng đội, [d] anh hùng đó tiếp lời: Con muốn chết tức thì, con muốn
chết sau khi trừng trị kẻ làm điều sai trái, con không muốn sống ở đây làm
trò cười cho thiên hạ bên dãy thuyền mũi cong và là gánh nặng trên trần
gian. Quý hữu có nghĩ anh hùng đó bận tâm về chết và nguy hiểm không?
