gian ngắn ngủi, đương nhiên cần sống cuộc đời riêng tư hơn là cuộc đời
công cộng.
Phần mình bản nhân sẵn sàng trưng nêu chứng cớ rõ rệt về điều này để quý
vị tường, không phải lời nói, thứ quý vị đề cao, mà là việc làm. Xin lắng
nghe chuyện xảy ra với bản nhân, quý vị sẽ thấy vì lẽ phải bản nhân sẽ
không nhượng bộ bất kể người nào chỉ vì sợ chết, dù sẽ mất mạng do từ
chối không nhượng bộ. Điều bản nhân sẽ nói quý vị hay là chuyện nhạt
nhẽo, dính dấp hương vị tòa án, thường nghe ở nơi pháp đình, song chân
thực. [b] Thưa quý vị, bản nhân chưa hề nắm chức vụ nào trong thành phố
trừ một lần được bầu làm hội viên Hội đồng Thành quốc. Chuyện xảy ra là
tộc đoàn bản nhân, tộc đoàn Antiochis, lúc đó chủ trì nguyên lão ủy hội khi
quý vị muốn xử tội tập thể mười vị tướng không cứu vớt thủy thủ trong trận
hải chiến. Việc làm trái luật, như quý vị đều nhận ra sau đó. Bản nhân là hội
viên duy nhất trong hội đồng chủ trì phản đối việc làm trái luật, vì thế bản
nhân bỏ phiếu chống lại đề nghị. Diễn giả thay nhau tỏ ra sẵn sàng truy tố
và bắt giam bản nhân, quý vị la hét om sòm, ầm ĩ khuyến khích, nhao nhao
ủng hộ, bản nhân thầm nghĩ theo nhiệm vụ bản nhân đứng về phía luật pháp
và công lý hơn là ngả theo phe vào hùa với quý vị dù phải chấp nhận mọi
rủi ro, mọi hy sinh, vì sợ tù đày hay mất mạng [c] khi quý vị lao đầu vào
việc làm bất chính.
Sự thể xảy ra khi thành quốc còn là chế độ dân chủ. Khi chế độ quả đầu
thiết lập, nhóm Ba Mươi triệu tập bản nhân cùng bốn người nữa đến Nhà
Tròn hạ lệnh tất cả tới Salamis vào tận nhà bắt Leon đem về xử tử. Họ ra
nhiều lệnh như thế cho nhiều người thực hiện nhằm đẩy càng nhiều người
liên lụy tới tội ác càng tốt. [d] Dịp này bản nhân lại chứng tỏ không bằng
lời nói mà bằng việc làm, nếu nói thế không có vẻ gì là thô thiển, tầm
thường, chết là điều bản nhân ít quan tâm, song điều bản nhân quan tâm
hơn hết ở đời ấy là không làm gì bất chính hoặc bất công. Chính quyền đó,
mặc dù bề thế, không thể đe dọa bản nhân làm điều sai trái. Khi rời Nhà
Tròn, bốn người tới Salamis bắt Leon, bản nhân về nhà. Vì chuyện này bản
