Có lẽ có người sẽ nói: Nhưng Socrates, sau khi rời bỏ ngô bối đi lưu vong,
lão nhân có sống im lặng, không chuyện trò, không bàn luận, đoạn đời còn
lại mà chăm lo công việc của mình không? Trả lời điểm này khó khăn vô
cùng làm thế nào thuyết phục vài người trong quý vị thấu hiểu sự thể. Nếu
bản nhân đáp làm vậy là không nghe lời thần linh, và đó là lý do vì sao bản
nhân không thể im lặng, không thể chăm lo công việc của mình, [38a] quý
vị sẽ không tin vì nghĩ bản nhân thực hiện thói lề bóng gió mỉa mai. Nếu
trái lại bản nhân nói để ngày tháng trôi qua không bàn luận đạo đức, không
tìm hiểu đề tài quý vị nghe bản nhân chuyện trò, nghiệm xét cả bản thân lẫn
tha nhân là tuyệt đối không nên, cuộc đời không nghiệm xét là cuộc đời
không đáng sống đối với con người, quý vị vẫn sẽ không tin. Nhưng điều
bản nhân nói là sự thật, thưa quý vị, song thuyết phục quý vị không dễ chút
nào. Hơn thế, bản nhân không hề nghĩ bản nhân xứng đáng đối xử tồi tệ,
xấu xa. [b] Nếu có tiền bản nhân sẽ đề nghị hình phạt bản nhân có thể đền
trả, vì làm vậy bản nhân sẽ không bị hãm hại. Nhưng sự thật là không có
tiền bản nhân không thể, trừ phi dĩ nhiên quý vị sẵn lòng ấn định tiền phạt
bản nhân có thể nộp trả, xem nào, có lẽ một mina tiền bạc. Vậy bản nhân đề
nghị như thế. [trong hàng cử tọa có tiếng nói] Khoan, thưa quý vị, Plato
hiện diện ở đây, Crito, Critobulus, Apollodorus nữa, tất cả yêu cầu bản nhân
đề nghị ba mươi mina họ đứng ra bảo đảm. Hay lắm. Vậy bản nhân đề nghị
như thế, quý vị yên chí, họ bảo đảm món tiền đầy đủ.
[Bồi thẩm đoàn kết tội tử hình; Socrates biện hộ lần cuối ]
Do không nán chờ chút xíu, thưa công dân Athens,[c] nên quý vị sẽ đón
nhận, bên cạnh số người nhăm nhe lạm dụng thành quốc, ô danh và trách
nhiệm đã dùng lá phiếu quyết định xử tử Socrates, người nổi tiếng hiểu
biết! Vì định tâm sỉ vả, bêu rếu quý vị, số người đó sẽ nói bản nhân là người
thông thái mặc dù bản nhân không phải thế. Nếu nán chờ chỉ một chút, và
không cần phải nảy sinh sáng kiến, quý vị sẽ sở đắc kết quả tương tự. Quý
vị thấy qua tuổi tác bản nhân đã đi khá lâu trong cuộc đời, không còn cách
cõi chết bao xa. Bản nhân nói điều này [d] không phải với tất cả quý vị mà
