16
còn có thể rút ra kết luận nào khác từ sự mất mát nguồn sống duy nhất của họ?
Trong nhiều tháng sau, anh lúc nào cũng ray rứt với những ý nghĩ này và với cảnh
tượng của buổi sáng đau buồn hôm ấy.
Một năm qua đi và một buổi chiều nọ, ông giáo già gợi ý họ trở lại ngôi
làng đó xem thử chuyện gì đã xảy ra với gia đình kia. Chỉ một gợi ý nhỏ về một
sự kiện dường như đã đi vào quên lãng nhưng cũng đủ để đánh thức trong lòng
người học trò cái ký ức sống động về bài học mà, cho đến tận bây giờ, anh vẫn
không thể nào hiểu hết.
Một lần nữa, đầu óc anh học trò lại chìm ngập trong những suy nghĩ về gia
đình khốn khổ kia và vai trò mà anh đã tham gia trong phần số của họ. Chuyện gì
đã xảy ra với họ? Họ còn sống sót qua cái đòn nặng nề đó không? Họ có bắt đầu
nổi một cuộc sống mới không? Liệu mình có thể giáp mặt với họ sau những gì
mà thầy đã làm? Mặc cho những ý nghĩ rối beng trong đầu, người học trò bất đắc
dĩ nhận lời và miễn cưỡng tham dự chuyến đi có thể làm sáng tỏ sự việc đã khiến
anh phải khốn khổ cả năm qua.
Sau nhiều ngày, hai người đến ngôi làng cũ. Họ tìm kiếm căn lều năm trước
trong vô vọng. Cảnh vật xung quanh trông vẫn như xưa, nhưng chẳng thấy bóng
dáng cái nơi tồi tàn mà họ đã qua đêm ngày ấy đâu cả, thay vào đó là một căn nhà
xinh xắn vừa mới được xây dựng trên nền đất cũ. Họ dừng chân và hết nhìn ngược
lại nhìn xuôi để biết chắc mình đã đến đúng chỗ.
Người học trò lo ngại rằng cái chết của con bò là một đòn giáng quá mạnh
khiến gia đình trơ trụi như họ không thể nào qua nổi. Có lẽ họ đã bị buộc phải bỏ
đi và một gia đình khác khá giả hơn đã may mắn làm chủ mảnh đất và dưng nên
ngôi nhà mới này. Còn khả năng nào khác đâu chứ? Chắc hẳn sự xấu hổ đã khiến
họ phải tha hương.
Trong lúc những ý nghĩ đó đang lẩn quẩn trong đầu, anh học trò cứ lưỡng
lự giữa ý muốn biết chuyện gì đã xảy ra cho gia đình nọ và việc mặc kệ họ để tiếp
tục lên đường, né tránh cái việc chẳng thú vị gì là xác minh sự nghi ngờ tồi tệ
trong đầu mình. Nhưng cuối cùng anh quyết định khám phá - mình cần phải biết,
cho nên anh gõ cửa ngôi nhà và đứng đợi.
Trong chốc lát, một người đàn ông vui vẻ từ trong nhà bước ra. Thoạt tiên
anh học trò không nhận ra ông ta. Nhưng rồi anh không thể giấu được vẻ thảng
thốt khi nhận ra đó chính là người đã cho họ ngủ trọ năm ngoái. Hiển nhiên cùng
là một người, nhưng có cái gì đó rất khác lạ ở con người này. Ông ta mặc quần
áo sạch sẽ và chải chuốt gọn gàng. Ông ta có nụ cười trên đôi môi và có sự linh
lợi trong đôi mắt. Rõ ràng đã xảy ra một điều gì đó có ý nghĩa to lớn trong đời
ông ta.
