22
để biện bạch cho sự tầm thường của chính mình để giữ “thể diện” cho mình mà
thôi.
“Xin lỗi vì tôi đến trễ. Bạn biết không, đường với sá! Đến là kinh!”
Tuy nhiên, điều khiến chúng ta trễ không phải chuyện giao thông mà là
chúng ta đã không cố gắng đến đúng giờ; và để che đậy sự khó chịu hoặc tội lỗi,
chúng ta đưa ra lời biện bạch. Rõ ràng việc sử dụng những lời biện bạch đã làm
cho bạn không thành thật với chính mình và thường không thành thật với người
khác.
Những lời biện bạch như vừa rồi đã trở nên dễ được chấp nhận hơn sự thật.
Chúng ta đổ lỗi cho giao thông vì chúng ta không muốn thừa nhận rằng đã không
thể dứt ra được mười lăm phút cuối cùng của chương trình Tivi ở nhà. Cái đó đâu
có hay ho gì, đúng không? Chúng ta cũng không gọi điện thoại lên công ty để nói
rằng “Hôm nay tôi xin nghỉ vì tôi đã hứa đưa con bé nhà tôi đi chơi dã ngoại với
nhà trường.” Thay vào đó chúng ta xin nghỉ phép “bệnh”.
Nhưng cũng với tất cả những con bò, chúng ta đang phải trả giá cho những
lời biện bạch dễ nghe này. Cái giá đó là chúng ta biết mình không có can đảm đối
mặt với hậu quả của việc nói ra sự thật.
Tôi Mà Biện Bạch Ư? Đâu Có!
Biện bạch là những con bò phổ biến nhất. Và đó là cách dễ dàng để bào
chữa cho sự tầm thường thông qua việc đổ thừa cho một vật thế thần, và nhờ đó
lách được trách nhiệm cho những sự việc mà đáng ra thuộc về chúng ta.
Biện bạch là một cách nói “Tôi sai, nhưng đó không thật sự là lỗi của
tôi.”
1. “Tôi không thăng tiến trong công việc vì tôi gặp toàn những
ông chủ không đếm xỉa đến năng lực của tôi.”
2. “Tôi thi rớt vì giáo viên chẳng cho chúng tôi đủ thời gian ôn
bài.”
3. “Cuộc hôn nhân của tôi thất bại vì vợ/chồng tôi chẳng màng
đến chuyện hiểu tôi.”
4. “Công ty thất bại không phải lỗi của tôi. Trong bối cảnh kinh
tế như thế thì ngay cả công ty lớn cũng còn lao đao.”
Đổ trách nhiệm về một tình huống cho người khác có lẽ dễ hơn là phải đối
mặt với nó và tự mình gánh trách nhiệm. Những lời biện bạch như trên cho phép
chúng ta chuyền quả bóng trách nhiệm cho người khác. Những tình huống chúng
ta tránh né có thể là bị điểm kém, bị từ chối, gặp xung đột, trở nên đơn độc, hoặc
bị chỉ trích. Và chẳng có gì sai nếu bạn không muốn lâm vào những tình huống
