kỳ chúng tôi đang kể, hầu tước Montcalm đương độ hoa niên, và có thể nói
thêm là đương thời gặp vận. Nhưng mặc dù ở một địa vị đáng ao ước, ông
luôn tỏ ra ân cần niềm nở, không những ông nổi tiếng là con người hào hoa
phong nhã mà cả về lòng can trường nghĩa hiệp, vì thế mà hai năm sau ông
đã bỏ mạng ở miền đông bằng Abraham. Rời khuôn mặt độc ác của Magua,
đôi mắt của Duncan khoan khoái ngắm nhìn diện mạo tươi tắn nhã nhặn và
dáng điệu uy nghi của viên tướng Pháp.
“Thưa ông,” hầu tước Montcalm lên tiếng, “tôi rất vui sướng được...
nhưng kìa, thông ngôn đâu rồi?”
“Thưa ngài, tôi nghĩ là không cần thiết,” Heyward khiêm tốn đáp, “tôi
nói được chút ít tiếng Pháp.”
“Vậy thì tiện cho tôi quá,” Montcalm thân mật nắm cánh tay Duncan, dắt
anh vào sâu trong lều, không muốn cho ai nghe, “Tôi rất ghét lũ ranh ma
này. Thật không biết đâu mà lường được với chúng. Thưa ông,” Montcalm
vẫn nói bằng tiếng Pháp, “mặc dù tôi lấy làm vinh hạnh nếu được tiếp vị
chỉ huy của ông, tôi cũng rất sung sướng thấy ông ta chọn mặt gửi vàng cử
tới đây một sĩ quan ưu tú và chắc chắn là đáng mến như ông.”
Duncan rạp mình đáp lễ. Anh cảm thấy đẹp lòng về lời khen ngợi nhưng
vẫn tự nhủ phải kiên quyết không để cho mưu mô của kẻ địch làm cho
nhãng quên quyền lợi của đức vua. Sau một lát im lặng như để tập trung
suy nghĩ, Montcalm nói:
“Vị chỉ huy của ông là một con người dũng cảm và có đủ tài năng để đẩy
lùi những cuộc tấn công của tôi. Nhưng, thưa ông, phải chăng đã tới lúc
phải ngồi bàn bạc với nhau về lòng nhân đạo chứ không về lòng can đảm
nữa? Lòng nhân đạo là một đức tính của kẻ anh hùng, cũng như lòng can
đảm vậy.”
“Chúng tôi nghĩ rằng hai đức tính đó không tách rời nhau,” Duncan mỉm
cười đáp lại. “Nhưng một mặt ngài tạo ra bao điều kiện để kích thích lòng
can đảm của chúng tôi, mặt khác chúng tôi chưa nghe thấy tiếng gọi nào
đặc biệt để vận dụng lòng nhân đạo của mình.”
