ngưỡng qua làn khói trầm hương quyện, ánh vàng lấp lánh của những vật
thờ và trang hoàng thiêng liêng, cũng như nét mặt bình an khả kính của
những vị thánh đứng trên các cây cột trụ, những tượng các vị thánh sứ với
những con vật tượng trưng, thánh Jacques với chiếc bị và chiếc mũ của
người hành hương.
Cậu cảm thấy lôi cuốn bởi những hình tượng bằng đá và gỗ ấy. Cậu
thích tưởng tượng những dây liên hệ huyền bí giữa những thánh tượng kia,
và con người của cậu thấy ở đấy những bậc cha đỡ đầu, những bậc che chở,
hướng dẫn đời cậu, những đấng bất tử và toàn trí. Đồng thời cậu thấy một
mối gần gũi thầm lặng và say sưa giữa những linh hồn mơn mởn của cậu
với những chiếc cột trụ kia, những chót đỉnh của các cửa sổ và cổng chính,
những vật trang hoàng các bàn thờ, những thánh giá và tràng hoa hình bán
diện yêu kiều, những lá và hoa sinh trưởng điên rồ, thoát ra từ khe đá
những cột trụ và uốn mình một cách đầy ám thị và cảm động. Cuộc sống
bên cạnh thế giới thảo mộc và động vật này, sự hiện diện câm lặng của
những nhân vật kia, những súc vật và cây cối bằng đá và gỗ kia, điều ấy đối
với cậu có vẻ cao quý và huyền bí - một cách sâu xa, cậu thường dùng thì
giờ lúc rảnh rỗi để vẽ lại những hình tượng ấy, những đầu súc vật, những
khóm hoa và đôi khi cậu cũng thử vẽ những đóa hoa thật, những con ngựa
thật, những mặt người thật.
Cậu cũng yêu thích tiếng hát trong giáo đường, nhất là những bài
thánh ca xưng tụng Đức Mẹ đồng trinh. Cậu thích tiết điệu tuôn chảy không
thay đổi vững vàng của những bài hát ấy, những lời cầu xin và chúc tụng
trở lại không ngừng. Chàng có thể theo dõi ý nghĩ của chúng trong một
chút trầm tư nồng nhiệt, cũng như quên đi ý nghĩa để chỉ yêu thích nhạc
điệu trang trọng của những câu thơ và đón nhận vào lòng cậu, để nó tràn
ngập những âm thanh sâu dài, những âm thanh dồn dập vỡ tan và giọng lặp
đi lặp lại đầy kính tín. Tự trong tâm khảm cậu không ưa gì học vấn hay văn
pháp, hay lý luận, mặc dù những thứ ấy đối với cậu cũng có vẻ đẹp riêng
của chúng nhưng cậu ưa thích hơn thế giới đầy hình sắc và âm thanh của lễ
thức.
